Truyện Ngắn CHÀO MẸ
Bạn
bè gửi cho một bài viết, một câu truyện
ngắn, không biết tác giả là ai. Đọc xong
thấy thật buồn! Một khi ư thức hệ tư
tưởng đă len lỏi vào tận từng gia
đ́nh, khi đó, thật là một bi kịch.
Tôi
không khó khăn nhận ra mẹ khi bà vừa bước
ra khỏi trạm kiểm soát an ninh phi trường.
Một tay kéo chiếc va ly nhỏ, một vai mang
chiếc xách tay, mẹ thong dong như trôi theo ḍng người.
Dáng mẹ trông mảnh mai, thanh nhă, linh hoạt dù
rằng đă ở cái tuổi tám mươi. Tóc
đă bạc phơ. Chiếc áo sơ mi màu trắng
như giúp khuôn mặt mẹ tươi tắn hơn
ngày tôi gặp mười lăm năm trước.
Mẹ đưa mắt t́m kiếm. Tôi giơ tay
vẫy. Bà mừng rỡ vẫy lại. Tôi cười
khi mẹ đến gần: “Chào mẹ!”
Mẹ
buông rơi chiếc va ly, mở ṿng tay ôm gh́ lấy tôi.
Tôi cũng ôm xiết mẹ mà sao không cảm nhận
chút nồng ấm nào. Từ khi chưa đầy
một tuổi, ba mẹ tôi đă đành đoạn
bỏ rơi tôi. Thôi nôi, ngoại cúng kiến van vái.
Lên ba, ông ngoại mất. Lên năm, bà ngoại ĺa
đời. Cậu mợ tôi thừa hưởng gia
sản nên… thừa hưởng luôn việc săn sóc
dưỡng dục tôi. V́ vậy mà khi khôn lớn, tôi
hầu như quên hẳn ḿnh c̣n đủ cha đủ
mẹ.
Tôi
lái xe vào trung tâm thủ đô, chạy ṿng ṿng cho
mẹ xem phố xá rồi quẹo sang đường
Constitution. Tôi chỉ mẹ xem đài tưởng
niệm Washington, ṭa Bạch ốc và hứa một ngày
khác sẽ đưa mẹ vào xem tận bên trong.
Mẹ nói mẹ muốn ưu tiên gặp em của
mẹ, c̣n việc tham quan chừng nào cũng
được. Tôi cho mẹ biết cậu mợ
đang chu du Âu châu, hai tuần nữa mới về.
Sợ mẹ hiểu lầm, tôi giăi bày:
“Cậu
mợ ghi tên đi chơi trước ngày mẹ báo
tin qua đây nên không hủy bỏ được. Con
đă xin nghỉ một tháng. Trong tháng đó ḿnh
sẽ đi một ṿng sơ khởi nước
Mỹ. Mẹ sẽ gặp em trai mẹ vào tuần
lễ thứ ba…”
Tôi
ngưng nói khi thấy mẹ xoay mặt về khung
cửa kính. Nhân lúc xe qua cầu, tôi cất cao
giọng: “Đây là sông Potomac. Đi xuôi ḍng sẽ
trông thấy một phần h́nh ảnh rất đẹp
của thủ đô. Nhà của con phía thượng ḍng
cách đây độ nửa giờ.”
Mẹ
vẫn nh́n quang cảnh thành phố, chỉ có
tiếng “thế à” hờ hững vang lên. Tôi nh́n
đồng hồ và mừng là đă tới giờ cơm
chiều. Tôi nói nhỏ nhẹ:
“Suốt
ngày đêm trên máy bay, chắc mẹ thèm cơm. Khu thương
mại Eden của người Việt vùng này có
một nhà hàng nấu món canh chua cá bông lau, cá kho
tộ ngon lắm!”
Bà
nói giọng mệt mỏi: “Nói chung th́ mẹ thèm
một tô phở.”
Một
cái ǵ nghẹn ngào đột ngột trào dâng trong tôi.
Hai mươi năm tập kết ra Bắc mẹ
đă bị đồng hóa. Không chỉ thay đổi
cả giọng nói, ngôn từ mà lơ là luôn cả món
ăn ưa thích của Miền Nam. Tôi ngờ rằng
bà không phải là người sinh ra tôi…
Tôi
đưa mẹ vào tiệm Phở Xe Lửa và
gọi tô đặc biệt. Mẹ khen ngon hơn
phở ở Sài G̣n. “Nhưng vẫn thua phở Hà
Nội”, tôi nhanh nhẩu tiếp lời. Mắt
mẹ thoáng chút ngạc nhiên rồi lặng lẽ
quan sát xung quanh… Tôi cũng quan sát bà. Tôi giống
mẹ lạ lùng. Chắc chắn nh́n chúng tôi, không
ai nghĩ khác hơn là mẹ và con. Mà giống mẹ
để làm ǵ khi tâm hồn chúng tôi không có chút ǵ
ḥa điệu…
Tôi
nhấn một chiếc nút trên trần khi xe sắp
quẹo vào driveway và lái thẳng vào garage. Trong khi tôi
mở cóp nhấc xuống các hành lư, mẹ đi ra
phía trước đường. Tôi bước đến
bên mẹ khi bà ngắm nghía ngôi nhà, trầm trồ:
“Nhà
của con đây hả? To và đẹp quá, ngoài tưởng
tượng của mẹ. Quang cảnh cũng thật
sáng sủa tươi mát.”
Tôi
cười buồn: “Chúng con mới mua năm ngoái và
chắc cũng sắp bán…”
Giọng
mẹ thảng thốt: “Tại sao thế?”
Tôi
nắm cánh tay mẹ d́u đi: “Mẹ vào nhà
nghỉ ngơi. Từ từ rồi mẹ sẽ
biết…”
Tôi
bấm số liên hợp và mở toang cánh cửa.
Mẹ bước vào, đứng sững người
trên tấm thảm nhỏ mang chữ welcome. Dường
như mẹ không tin những ǵ mẹ đang thấy.
Mẹ ngập ngừng bước đi, mắt
dừng lại từng vật trang trí ở pḥng khách,
pḥng gia đ́nh, miệng lẩm bẩm lời tán thưởng.
Khi mẹ hướng về khu bếp, tôi biết
mẹ sẽ ở đây lâu hơn nên lặng lẽ
trở ra ngoài mang hành lư vào nhà. Khóa cửa xong, tôi
đảo mắt t́m mẹ. Bà đang ở trong pḥng
đọc sách, đứng lặng yên trước bàn
thờ. Mẹ không nh́n các tượng Phật
rất đẹp tôi thỉnh tận Thái Lan. Mắt
mẹ đang đăm đăm nh́n di ảnh
của Huy. Anh mặc áo tiểu lễ hải quân
với dây biểu chương, trên một nắp túi
là chiếc huy hiệu hạm trưởng và bảng
tên Lê Quang Huy. Bên kia là hai hàng huy chương
nhiều sắc màu khác biệt. Và Huy đang tươi
cười…
Mẹ
nói bằng giọng ngạc nhiên mà b́nh thản: “Sao
con không nói ǵ với mẹ?”
Tôi
lắc đầu: “Để làm ǵ? Mẹ có
biết ǵ về ảnh đâu và chắc cũng không
ưa ảnh!”
Mười
lăm năm trước, khi về chịu tang ba tôi,
tôi đă từ chối trả lời mọi câu
hỏi của mẹ. Tôi muốn cho thấy khi bà
đă có can đảm bỏ rơi tôi th́ tôi cũng
có can đảm coi như đời tôi không dính dáng
ǵ tới bà. Măi gần đây, khi mẹ ngỏ ư
muốn qua thăm chúng tôi, Huy khuyên tôi nhận
lời, dù ǵ bà cũng là người sinh thành ra ḿnh.
Tôi nghe lời khuyên nhưng chỉ một ḿnh
tiếp đón mẹ. Huy chết bất thần v́ cơn
đột quỵ.
Mẹ
nh́n khắp bàn thờ rồi quay phắt sang tôi:
“Sao không thấy con thờ ba con?”
“Thờ
ba? Tại sao con phải thờ ba?”
Mặc
dù đă tự nhủ, tôi vẫn không dằn
được cơn bực tức bùng vỡ. Mẹ
quay đi, lặng lẽ thắp nén nhang cắm vào lư
hương, nh́n Phật Bà, nh́n Huy rồi thở dài
lặng lẽ bước lên thang lầu. Tôi đă
từng nghe nhiều tiếng thở dài tương
tự của mẹ trong suốt thời gian mười
ngày về dự đám táng ba tôi. Tôi đă cho bà
thấy tôi không chỉ dửng dưng với người
chết mà c̣n lạnh lùng với cả người c̣n
sống. Liệu có ai cư xử khác tôi khi suốt
quăng đời dài gần bốn mươi năm mà
chỉ vài lần được nghe nhắc đến
mẹ cha ḿnh bằng lối bông đùa.
Năm
tôi lên mười bốn, sau trận Mậu Thân khói
lửa khắp Chợ Lớn Sài G̣n, một bữa,
lần đầu tôi nghe cậu nhắc tới ba
mẹ. Trong bộ đồ trận rằn ri mang lon
trung tá, cậu ra vẻ trịnh trọng: “Nè, Phượng!
Con có biết là suưt nữa con đă có dịp trùng
phùng ba mẹ con không?” Trong khi tôi ṭ ṃ lắng nghe,
cậu tỉnh bơ tiếp: “ Nhưng v́ cậu
thấy họ không xứng đáng làm bậc cha
mẹ, cậu đă đuổi họ về mật
khu rồi!” Tôi thường cười với
mỗi cợt đùa của cậu nhưng lần
đó tôi mím môi muốn khóc.
Năm hai mươi mốt tuổi, khi tôi đưa
Huy về nhà giới thiệu nhân buổi tiệc
mừng cậu thăng cấp tướng, cậu nói
nhỏ vào tai tôi: “ Chà chà! Như vầy là kẹt
cậu rồi! Con mà chọn tên hải quân đó làm
chồng th́ cậu khốn khổ với chị
cậu. Tuy nhiên, nếu con… năn nỉ cậu,
cậu cũng liều cho con làm… bà thiếu tá.” Tôi
vẫn cười thầm về chuyện này v́
bốn tháng sau, sự thể đảo ngược.
Chính cậu lại là người phải “năn
nỉ” tôi để cả gia đ́nh được
lên tàu của Huy rời khỏi Việt Nam.
Chúng
tôi thành hôn ở Mỹ. Huy trở lại đại
học, tôi đi làm ngày đêm. Rồi lần lượt
hai đứa con ra đời. Huy ra trường đi
làm. Tôi vào đại học. Vất vả mà
hạnh phúc. Tôi quá bận rộn để nhớ
về quê cha đất tổ, cho tới mười năm
sau tôi mới lại nghe tin tức ba mẹ. Lại
vẫn do cậu đưa tin. Cậu tôi cho biết
đă liên lạc được với chị
của ḿnh. Không lâu sau đó tôi liên tiếp nhận
được thư ba mẹ tôi bày tỏ ḷng khao khát
mong nhận được thơ tôi và h́nh ảnh gia
đ́nh. Và tiếp đến là những lá thư
mong mỏi tôi về Việt Nam. Tôi nhận thư, tôi
đọc, ḷng ngơ ngẩn, bâng khuâng nhưng không
có chút hứng thú trả lời. Thậm chí nhiều
năm sau, cái tin ba tôi đau nặng cũng chỉ
được đón nhận với ḷng dửng dưng.
Huy
bảo tôi nên về. Cậu mợ gọi điện
bảo tôi phải về. Tôi thưa với cậu
mợ rằng tôi không có cha mẹ nào khác ngoài
cậu mợ nhưng cậu mợ tiếp tục thúc
bách và giảng đạo lư. Tôi rủ cậu mợ
cùng về. Cậu bảo cậu không muốn giỡn
mặt với chính quyền cộng sản. Cuối cùng
tôi khăn gói một ḿnh lên đường. Thời
điểm này chúng tôi c̣n nghèo nên Huy đành ở
lại với hai con.
Nhưng
đoạn đường quá xa để ba tôi không
thể chờ. Ông vĩnh viễn ra đi vài giờ
trước lúc tôi bước vào ngôi nhà xưa. Dù
vậy tôi vẫn c̣n kịp nh́n mặt ba tôi. Nh́n
chỉ một lần mà vẫn đủ để
khuôn mặt già nua, khắc khổ, hoàn toàn xa lạ
đó theo tôi về tận xứ Mỹ. Thỉnh
thoảng nhân một liên tưởng về ḍng
họ ai c̣n ai mất, khuôn mặt của ông lại
hiện ra cùng với những tiếng thở dài
của mẹ. Thế mà tuyệt nhiên, tôi không hề
nghĩ đến việc thờ phượng ông…
Mẹ
nằm trong buồng riêng suốt đêm ngày, măi đến
tối hôm sau mẹ mới tươi tỉnh hẳn.
Tôi rủ mẹ đi ăn đồ biển. Mẹ
ăn tự nhiên, ngon lành. Nếm đủ tôm cua nghêu
ṣ ốc hến. Luôn cả hào tươi. Lâu lắm
mới có dịp ăn ngoài, tôi cũng tận lực
nuốt. Trên đường về nhà, mẹ hỏi:
“Cậu bảo con có hai thằng con trai. Chúng nó đâu
mà mẹ chưa gặp?”
“Tụi nó đều đă lập gia đ́nh.
Mỗi đứa ở mỗi tiểu bang khác nhau, khá
xa. Đứa lớn ở Georgia, có hai con, đứa
nhỏ ở Texas, đang chờ con đầu ḷng. Con
đă sắp xếp để mẹ đến chơi
với chúng nó, mỗi đứa vài ngày, sau khi
mẹ gặp cậu mợ.”
Mẹ
nh́n tôi, ḍ hỏi: “Con ở đây một ḿnh sao?”
Tôi
gật đầu: “V́ vậy mà con có ư muốn bán
nhà này về sống với mấy đứa nhỏ,
luân phiên mỗi đứa một thời gian. Tụi
nó đang năn nỉ con về ở chung.”
Giọng
mẹ ngập ngừng:
“Phải thú nhận rằng mẹ vừa trông
thấy căn nhà này là mê ngay. Nếu con bán th́ bán
cho mẹ. Mẹ con ta sẽ ở đây, măi măi
tới ngày mẹ chết…”
Tôi
đăm đăm nh́n mẹ. Tôi đă biết
từ lâu là mẹ rất giàu, chỉ ngạc nhiên
về ư cuối. Nó đến quá bất ngờ như
là một nhánh gai quẹt vào người. Tôi nghe xót
đau, khó chịu. Tôi không chuẩn bị việc này,
cũng không muốn nó xảy ra. Đầu óc tôi
đông cứng. Chợt h́nh ảnh Huy hiện ra,
miệng cười cười. Ba tháng nay, từ ngày
anh mất, khi tôi gặp điều ǵ khó xử là
anh lại hiện về. Nụ cười của anh
luôn luôn giúp tôi t́m giải pháp. Tôi thấy bao nhiêu
phiền phức nếu cho mẹ ở chung. Tôi đă
quen với cuộc sống không có mẹ. Chỉ
mới hai mươi bốn tiếng đồng
hồ “có mẹ” mà tôi đă chịu đựng
biết bao gượng ép.
Mẹ
nh́n tôi ḍ hỏi. Tôi nói:
“Con mới mất anh Huy. Con cần một thời
gian yên tĩnh.”
“Mẹ cũng cần có thời gian sắp xếp
mọi việc ở Việt Nam. Năm tới mẹ
trở qua sống hẳn với con. Con đồng ư
chứ?”
Tôi
không biết nói ǵ hơn. Tôi như nghe tiếng Huy văng
vẳng: “Đừng làm mẹ buồn!” Tôi cố
nh́n vào bóng đêm loang loáng t́m h́nh bóng Huy nhưng
chỉ thấy ánh đèn đỏ vừa bật
ở ngă tư…
Sau
năm ngày dạo chơi phố xá và ngắm cảnh
Nữu Ước, chúng tôi dành hai đêm thử
thời vận ở ṣng bạc Atlantic City. Thánh nhân
đăi kẻ khù khờ, cả hai mẹ con thắng
lớn. Chúng tôi về đến nhà, tẩy rửa
xong lớp bụi đường th́ trời tối
hẳn. Tôi thấy mệt mỏi nhưng mẹ
tỉnh bơ đề nghị để mẹ
nấu ăn ở nhà. Tôi nói sẽ ăn ở nhà nhưng
mẹ khỏi nấu. Mẹ không tỏ ǵ ngạc nhiên
khi tôi gọi thức ăn bằng điện
thoại. Bà ngồi thoải mái trong bộ ghế êm
ái, xem truyền h́nh đưa tin thế vận
hội. Tôi sắp đặt chén đũa, khăn
ăn và nước ngọt rồi ngồi xuống
cạnh mẹ. Chợt mẹ quay sang tôi, giọng
ngập ngừng thiếu tự nhiên:
“Mẹ phải nói với con chuyện này. Em trai con
muốn nhờ mẹ hỏi con giúp nó một việc.”
Em
trai tôi? Tôi từ từ h́nh dung đứa em trai
của ḿnh. Tôi đă nhớ ra một h́nh dáng
hiền ḥa thường quanh quẩn gần tôi. Cũng
như cậu và mẹ, em tôi nhỏ thua tôi năm
tuổi. Nhưng nó khác với tất cả chúng tôi
là đă không chào đời ở miền Nam. Tôi nh́n
mẹ chờ đợi. Giọng mẹ đều
đều:
“Đứa
con gái út của nó học rất giỏi. Năm
tới lên đại học. Nó muốn nhờ con giúp
cháu qua học bên này. Nó không muốn cho cháu ở
nội trú. Nó xin cho cháu ở với con. Cơ bản
là con không phải tốn kém ǵ hết. Mẹ sẽ
lo đi chợ, nấu ăn cho cả nhà…”
Cơn
giận chợt ứ lên ngực làm tôi khó thở. Tôi
hít vào một hơi thật sâu. Tôi biết là mở
miệng lúc này tôi sẽ nói ra lời cay độc.
Tôi nh́n ra ngoài trời đang đổ mưa với
những ánh chớp liên hồi. Tôi nhớ tới
những cơn mưa đầy sấm sét trong căn
nhà thênh thang thuở lên mười. Thuở đó
cậu tôi đổi đi đơn vị xa và
mợ theo cậu. Người giúp việc th́ ngủ
gần bếp, xa căn buồng riêng biệt của tôi.
Tôi đă vô cùng sợ hăi và từng ước ao có
được một đứa em. Bây giờ tôi
đâu c̣n cần. Tôi nói chầm chậm:
“Th́
ra mẹ qua đây không phải v́ con mà v́ tương
lai cháu nội của mẹ!”
Bà
nh́n tôi tỏ vẻ ngạc nhiên:
“Con
nói ǵ lạ vậy. Tất nhiên mẹ qua đây là v́
con, bởi v́ mẹ muốn bù lại thời gian ba
mẹ bỏ bê con. Mẹ không hề v́ cháu nội. Nó
chỉ ngỏ lời sau khi biết ư định
của mẹ.”
Mẹ
đưa tôi lá thư cầm sẵn: “Đây là thư
nó gửi cho vợ chồng con.”
Tôi
hững hờ nhận. Mẹ tiếp:
“Thật
ra nó cũng đă hỏi các thủ tục xin ở
nội trú. Không có con ở đây, con của nó
vẫn qua đây học. Mẹ thấy điều
quan trọng là có người ruột thịt cận
kề, coi sóc, nhắc nhở.”
Tôi
cười chua xót, không c̣n ngăn được
lời mai mỉa:
“Ruột thịt? Có là ruột dư với thịt
thừa! Và mẹ đă từng cắt bỏ không thương
tiếc!”
Mẹ nh́n tôi đăm đăm:
“Con vẫn c̣n giận mẹ đến thế sao?
Lần con về, mẹ đă hết lời giải
thích…”
“Con vẫn nhớ các lời giải thích đó: Ba
mẹ đâu có muốn xa con, chẳng qua chỉ v́
muốn góp phần giành độc lập, thống
nhất đất nước. Th́ đất nước
đă độc lập thống nhất, sao mẹ và
cháu nội không ở Việt Nam mà hưởng.”
Mẹ
buông tiếng thở dài. Tôi cũng chợt nhận ra
ḿnh vừa buông lời xỉa xói hỗn hào.
Tôi trầm giọng:
“Con xin lỗi. Hễ nhớ đến những ngày
con bị bỏ rơi là cứ muốn nổi xung thiên…”
“Mẹ phải làm ǵ để được con tha
thứ, quên đi chuyện cũ. Con nghĩ lại
đi. Ba mẹ đâu có gửi con cho ai xa lạ. Người
đó chính là ba mẹ ruột của mẹ. Con lúc nào
cũng nhận được trọn vẹn t́nh thương
và chăm sóc…”
Tôi
cố giữ giọng b́nh thường: “Ba mẹ
ruột của mẹ chớ đâu phải ba mẹ
ruột của con! Suốt tuổi thơ của con,
con bị bạn bè cười nhạo là đứa
trẻ mồ côi, là con không cha không mẹ!”
Nước
mắt tôi tự dưng ứa ra, rơi dài xuống.
Mẹ đứng lên, bước lại ôm choàng
lấy tôi.
Tôi
khóc nức nở trên vai mẹ. Khi muộn phiền
đă dịu xuống, tôi nh́n thẳng vào mắt
mẹ: “Mẹ không thấy là mẹ không công
bằng sao? Lúc con ở cái tuổi rất cần
sự săn sóc của ba mẹ th́ ba mẹ bỏ
đi biền biệt. C̣n bây giờ, khi mẹ
muốn ở gần con th́ mẹ đă bước vào
cái tuổi gần đất xa trời, cái tuổi
mẹ cần con chớ con không cần mẹ. Thật
ḷng mà nói, cho tới giờ phút này, con không một
mảy may cảm thấy chút ǵ thương yêu
mẹ, th́ nói chi thương yêu cháu.”
Mẹ
ôm mặt, thân h́nh thả rơi lên ghế. Tôi nghe
tiếng nấc của mẹ và nghe ḷng chùng xuống.
Tôi nói nhanh như sợ không c̣n nói được:
“Nhưng có điều chắc chắn là con cũng
không thể chối bỏ mẹ không phải là
mẹ của con. Chừng nào mẹ muốn ở
với con, mẹ cứ ở. Chừng nào mẹ
muốn đi, mẹ cứ đi.”
Điều
em con muốn, cháu con muốn, con khó mà nói được
lời từ chối!
Mẹ
vẫn ngồi yên, thút thít khóc. Đúng lúc tôi
muốn ngồi xuống ôm lấy mẹ th́ tiếng
chuông reo. Tôi thở hắt ra, bước về phía
cửa nhận thức ăn mang tới…
Rời
San Francisco trên chiếc xe chở khách chúng tôi ôn
lại những địa điểm đă viếng
thăm qua ba ngày ở vùng vịnh. Mẹ tỏ
vẻ hài ḷng đă được chính mắt chiêm
ngưỡng chiếc cầu nổi danh Golden Gate.
Mẹ cũng yêu thích cái công viên cùng tên với khung
cảnh nên thơ thanh b́nh mà mẹ gọi là hồ
Tịnh Tâm. Hai ngày ở San Jose, ấn tượng
nhất đối với mẹ là những h́nh
ảnh sinh động, huy hoàng và lạ mắt
của vô số loài sống dưới nước
hiển hiện ngay trước mắt trong Monterey Bay
Aquarium.
Khi chúng tôi về tới quận Cam. Cậu và các con
cháu đón chúng tôi ở bến xe, chỉ thiếu có
mợ. Khi tôi thông báo mẹ sẽ sang thăm gia đ́nh
cậu, cậu nói sẵn sàng gặp mẹ nhưng
từ chối cho chúng tôi tạm trú. Nhà cậu
mợ rất rộng, nhiều buồng ngủ. Vợ
chồng con cái tôi mỗi khi qua Cali là ở nhà
cậu mợ hà rầm. Cậu mợ hẳn phải
đau ḷng khi lần này để tôi ở khách
sạn chỉ v́… có mẹ!. Mợ không muốn
chứa mẹ trong nhà. Hai đứa em trai của
mợ đều bị tập trung, một bỏ xác
trong rừng Yên Bái.
Mỗi ngày trong suốt một tuần, cậu lái xe
đến khách sạn đón chúng tôi đi viếng
thăm hết nơi này đến nơi khác. Ngày
đầu, cậu dành cho khu Little Saigon. Mẹ thú
nhận là rất ngạc nhiên về mức phát
triển quy mô và sự phồn vinh sang giàu của người
Việt tỵ nạn. Những ngày kế dành cho danh
lam thắng cảnh. Có ngày chúng tôi bay khỏi thành
phố đỏ đen Las Vegas về phía Bắc để
chiêm ngưỡng Grand Canyon vô cùng kỳ vĩ
ngoạn mục.
Cậu
thường dùng khoảng thời gian di chuyển
để hỏi mẹ về gia đ́nh và ḍng
họ ở quê nhà. Cậu cũng kể về
cuộc đời của cậu trong suốt nửa
thế kỷ không gặp chị. Tôi vô cùng thú
vị được nghe hai chị em nhắc lại
những kỷ niệm thời họ sống bên nhau.
Thỉnh thoảng cậu và mẹ “đụng” nhau
về đề tài chính trị thường là do
cậu khởi xướng.
Một
lần đang lái xe, cậu bỗng nhái cái giọng
bắc của mẹ: “Thật đáng tiếc!
Nếu chị cả đừng… vớ phải cái
ông trí ngủ nằm vùng th́ giờ chị em gặp
lại dung dăng dung dẻ biết bao!”. Mẹ
nở ngay nụ cười đáp trả: “Th́ cũng
lỗi ở em. Phải chi em không làm tay sai cho Mỹ
Ngụy”. Cậu gật gù ra vẻ tán thưởng
rồi bắt sang chuyện khác.
Hôm đứng trước trường đại
học danh tiếng Standford, cậu cười nói:
“Tham quan trường này chị có nhớ đến
những năm chị dạy ở trường Đảng
không? Phải công nhận duy vật biện chứng
pháp hay tuyệt. Đảng Cộng sản chủ trương
“không có người bóc lột người”.
Thế mà ngày nay bản thân Đảng hóa thành “đảng
bóc lột người”. Y chang… hủy thể
của hủy thể!” Mẹ bật cười gịn
tan: “Đúng ra là… phủ định của phủ
định!”.
Một
buổi tối về khách sạn c̣n sớm, cậu lân
la ở lại. Không biết dẫn dắt từ
đề tài ǵ, hai chị em bắt đầu bàn
về Hoàng Sa, Trường Sa và sự hiếp đáp
của Trung cộng.
Bỗng cậu đặt câu hỏi: “Ông Bush hứa
với ông Dũng là sẽ ủng hộ sự toàn
vẹn lănh thổ của Việt Nam. Vậy giả
sử Trung cộng tấn công Việt Nam và Mỹ
đem quân qua giúp đánh lại Trung cộng, th́
đối với hai quân đội ngoại nhập
đó, theo chị th́ phải gọi là ǵ? Tàu là quân
xăm lăng, Mỹ là bọn xâm lược?”
Mẹ cười duyên dáng: “Gọi thế là…đúng
sách vở đấy”.
Vào
ngày thăm viếng Getty Center, một công tŕnh chi phí
hàng tỷ đô la, vừa đồ sộ về
kiến trúc tân kỳ, vừa là viện bảo tàng
nghệ thuật cổ vật hàng thế kỷ,
lại vừa quy mô về tổ chức, tất
cả chi phí do nhà tỷ phú Paul Getty đài thọ,
cậu tôi bất ngờ hỏi mẹ: “Nghe đâu
chị đang là tỷ phú đỏ. Ngày xưa
chị chống Mỹ cứu nước, ngày nay nhà
tỷ phú Việt Nam đổi mới đă đóng
góp được ǵ để dựng nước?”
Mẹ cười: “Chị đang cho xây Đại
Nam Quốc Tự thứ nh́. Hôm nào khánh thành chị
sẽ mời em về dự”. Cậu cười ra
vẻ đắc ư: “Xin hỏi lần này chị
đặt ông Hồ ngồi ở đâu?” Tôi
nhớ vừa đọc tin tức gần đây nói
về ngôi chùa vĩ đại mới xây xong có đặt
ba bức tượng từ thấp lên cao: Hồ Chí
Minh, Khổng Tử, Phật Thích Ca. Tôi lo âu chờ câu
trả lời. Mẹ nhởn nhơ: “Em về th́
biết”.
Đêm
chót trước khi rời Quận Cam trở lại
Maryland chúng tôi được cậu mời một
bữa tiệc cá 7 món, đặc sản Cali. Khi chúng
tôi đến nhà hàng, tôi thật sự ngạc nhiên
và vui mừng khi thấy có cả mợ hiện
diện. Mợ đứng lên vui vẻ chào hỏi và
mời mẹ ngồi bên cạnh. Mợ vốn
hoạt bát, nên mẹ lúc nào cũng cười tươi.
Tôi cảm thấy vô cùng hạnh phúc. Lúc chờ tính
tiền cậu hỏi mẹ bao giờ về Việt
Nam. Mẹ bảo c̣n lâu, khoảng sáu tháng nữa. Và
năm tới có thể là qua ở luôn. Cậu
gật gù nh́n mẹ rồi nh́n tôi. Tôi tưởng
cậu tán thành quyết định của mẹ nhưng
cậu chậm răi nói: “ Phải nói là rất
ngạc nhiên khi nghe chị tính qua Mỹ ở luôn.
Chị biết không ông Hồ Chí Minh có làm một câu
thơ rất nổi tiếng: đánh cho Mỹ cút,
đánh cho Ngụy nhào! Ba mươi ba năm qua,
Ngụy đă nhào Mỹ đă cút. Thế mà giờ
đây có người đánh đuổi Mỹ
lại muốn… cút theo Mỹ!”
Tôi
bật cười nhưng kịp hăm khi thấy
mặt mẹ sa sầm…
Về Maryland, theo dự trù chúng tôi nghỉ ngơi ba
ngày trước khi bay xuống Georgia và Texas. Nhưng
chỉ mới qua đêm, buổi sáng mẹ buồn
rầu đổi ư. Mẹ muốn về ngay Việt
Nam. Tôi ngỡ ngàng. Nhưng tôi chợt hiểu ra. Câu
trêu chọc của cậu đă chạm tự ái
mẹ. Xa nhau quá lâu, mẹ không quen tính t́nh em ḿnh.
Cợt đùa, đốp chát vô tội vạ là thói
quen của cậu. Hiểu cậu th́ không ai giận
cậu. Không hiểu cậu, giận cậu th́ ráng
chịu. Cậu nói đó rồi quên đó.
Tuy
nhiên tôi vẫn không muốn thay cậu ngỏ lời
xin lỗi mẹ. Tôi cũng không có ư định van
xin mẹ khoan vội về Việt Nam. Tôi biết
chắc nếu tôi năn nỉ, mẹ sẽ ở
lại. Gần tháng qua tôi đă cảm thấy chút ǵ
gần gũi mẹ nhưng xem ra vẫn c̣n một
bức vách vô h́nh ngăn cản sự thoải mái,
tự nhiên, thân mật. Thậm chí c̣n có cái ǵ khác
nữa khiến tôi có lúc bứt rứt, bực ḿnh.
Không có mẹ, tôi ngủ nghê, ăn uống thế nào
lúc nào tùy thích. Có mẹ, tôi phải hầu hạ, e
dè, trông trước ngó sau. Mẹ ở lại
lần này, lần tới sẽ ở lại măi măi.
Mà xem ra thời gian để xây đắp t́nh
mẫu tử chẳng c̣n bao nhiêu. Luật đời
vốn trói buộc tôi vào kiếp nạn mồ côi
từ đầu đời. Có gặp lại cha th́
chỉ khi cha mất. Gặp lại mẹ th́ mẹ
lại bỏ đi. Thôi th́ hăy coi mươi ngày bên
mẹ đă là một hồng ân.
Phải
mất một tuần tôi mới đổi được
vé máy bay. Trong tuần cuối đó, mẹ chỉ thích
đi mua sắm. Mỗi ngày tôi đưa mẹ vào
một trung tâm thương mại khác nhau. Ăn th́
mỗi bữa một nhà hàng khác xứ. Mẹ đă
thưởng thức các món ăn Mỹ, Nhật, Thái,
Đại Hàn, Mă Lai, Nam Dương. Đêm cuối cùng,
tôi hỏi mẹ có muốn ăn phở lần chót
ở Mỹ không, mẹ cười bảo muốn
ăn canh chua cá kho tộ. Tôi thấy chút ấm ḷng…
Hôm
đưa mẹ ra phi trường, chúng tôi im lặng
suốt đoạn đường. Gửi xong hành lư,
tôi kéo chiếc va ly, tay kia nắm bàn tay mẹ bước
chầm chậm về trạm kiểm soát an ninh cá nhân.
Khi gần đến ḍng người ngoằn ngoèo
chờ qua trạm, mẹ dừng lại. Tôi nh́n
mẹ ḍ hỏi. Ánh mắt mẹ ngập tràn âu
yếm mà giọng cất lên trầm buồn:
“Chắc
mẹ sẽ không qua đây thăm con nữa.”
Tôi
nghe xao xuyến nhưng vẫn lặng thinh. Lời
mẹ êm như tiếng thở dài: “Và khi mẹ mất, con cũng không cần phải về…”
Tôi
đứng chết lặng. Tôi có cảm tưởng
như tôi đă cư xử quá tệ hại với
chính mẹ ḿnh. Ư nghĩ trở thành đứa con
bất hiếu khiến tôi buột miệng:
“Mẹ! Con sẽ về. Thế nào con cũng về.
Cậu đă dạy con nghĩa tử là nghĩa
tận.”
Bà
ṿng tay ôm lấy tôi thật chặt, giọng êm đềm:
“C̣n đây là lời mẹ dạy, lần đầu
mà cũng là lời cuối. Con hăy luôn luôn ghi nhớ:
Chú như cha, cậu như mẹ. Con gắng
giữ sức khỏe. Thôi mẹ đi.”
Mẹ
nắm chiếc cần va ly từ tay tôi. Tôi vụng
về ôm lấy mẹ. Mẹ áp má vào má tôi. Tôi nghe
chừng thân ḿnh bay bổng. Khi tôi mở ṿng tay,
mẹ quay mặt bước đi. Tôi thấy ḿnh quá
bất nhẫn, khẽ gọi: “Mẹ!”
Bà quay lui, chân vẫn bước, đôi
mắt hiền từ. Tôi lúng túng vẫy tay, cố
nở nụ cười: CHÀO MẸ !
|