GIÀ VẪN CÓ THỂ SƯỚNG
Già th́
khổ, ai cũng biết. Sanh Bệnh Lăo Tử! Nhưng già
vẫn có thể sướng. Muốn sống lâu th́
phải già chớ sao! Già có cái đẹp của tuổi
già. Trái chín cây bao giờ cũng ngon hơn trái giú ép.
Cái sướng đầu
tiên của tuổi già là biết ḿnh… già, thấy ḿnh
già, như trái chín cây thấy ḿnh đang chín trên cây.
Nhiều người chối từ già, chối từ cái
sự thật đó và t́m cách giấu cái già đi, như
trái chín cây ửng đỏ, mềm mại, thơm tho mà
ráng căng cứng, xanh lè th́ coi sao được.
Mỗi ngày nh́n vào gương,
người già có thể phát hiện những vẻ đẹp
bất ngờ như những nếp nhăn mới x̣e trên
khóe mắt, bên vành môi, những lọn tóc lén lút bạc
chỗ này chỗ nọ, cứng đơ, xơ xác… mà
không khỏi tức cười! Quan sát nh́n ngắm ḿnh như
vậy, ta mới hiểu hai chữ “xồng xộc”
của Hồ Xuân Hương:
Chơi xuân kẻo hết xuân đi.
Cái già
xồng xộc nó th́ theo sau!
(Hồ
Xuân Hương)
Có lẽ nữ sĩ
lúc đó mới vào lứa tuổi 40! Thời chúng ta bây
giờ, 40 tuổi lại là tuổi đẹp nhất.
Phải đợi đến 80 mới gọi là hơi già.
Trong tương lai, khi người ta sống đến 160
tuổi th́ 80 lại là tuổi đẹp nhất!
Tuy vậy, thực
tế, già th́ khó mà sướng. Con người ta có cái
khuynh hướng dễ thấy khổ hơn. Khổ
dễ nhận ra c̣n hạnh phúc, sung sướng th́ khó
biết! Một người luôn thấy ḿnh… sướng
th́ không khéo người ta nghi ngờ hắn có vấn
đề… tâm thần! Nói chung, người già có ba
nỗi khổ thường gặp nhất, nếu giải
quyết được sẽ giúp họ “sống
trăm năm hạnh phúc”:
1.- MỘT LÀ THIẾU BẠN
Nh́n qua nh́n lại,
bạn cũ rơi rụng dần dần… Thiếu
bạn, dễ hụt hẫng, cô đơn và dĩ nhiên…
cô độc xuất hiện. Từ đó dễ thấy
ḿnh bị bỏ rơi, thấy không ai hiểu ḿnh! Quay
quắt, căng thẳng, tủi thân. Lúc nào cũng đang
như:
Gặm một khối căm hờn trong cũi
sắt
Ta nằm dài
nghe ngày tháng dần qua…!
(Thế
Lữ)
Người già
chỉ sảng khoái khi được rả
rích với ai đó, nhất là những ai “cùng
một lứa bên trời lận đận”… Gặp
đựơc bạn tâm giao, bạn cũ (của trường
xưa) th́ quả là một liều thuốc bổ mà không
bác sĩ nào có thể biên toa cho họ mua được!
Để giải
quyết chuyện này, ở một số nước tiên
tiến, người ta mở các pḥng tư vấn,
giới thiệu cho những người già cùng sở thích,
cùng tánh khí, có dịp làm quen với nhau. Người già
tự giới thiệu ḿnh và nêu “tiêu chuẩn” người
bạn ḿnh muốn làm quen. Nhà tư vấn sẽ
“matching” để t́m ra kết quả và làm… môi
giới… Dĩ nhiên môi giới cho họ kết bạn. C̣n
sau này họ thấy tâm đầu ư hợp tiến
tới hôn nhân (nếu c̣n độc thân) th́ họ ráng
chịu! Đó là chuyện riêng của họ. Ngày trước,
Uy viễn tướng công mà c̣n phải than:
Tao ở nhà tao tao nhớ mi
Nhớ mi nên
phải bước chân đi
Không đi mi
bảo rằng không đến
Đến th́
mi hỏi đến làm chi
Làm chi tao có
làm chi đựơc
Làm được
tao làm đă lắm khi…
(Nguyễn Công Trứ)
Rồi họ dạy
người già học vi tính để có thể “chat”,
“email” với nhau chia sẻ tâm t́nh, giải tỏa
stress…
Thỉnh thoảng
tổ chức cho các cụ họp mặt đâu đó
để được trực tiếp gặp gỡ,
trao đổi, ḍm ngó, khen ngợi hoặc… chê bai lẫn
nhau. Khen ngợi chê bai ǵ đều có lợi cho sức
khỏe! Có dịp tương tác, có dịp căi nhau là sướng
rồi. Các tế bào năo sẽ đựơc kích thích,
đựơc hoạt hóa, sẽ tiết ra nhiều kích
thích tố. Tuyến thượng thận sẽ hăng lên,
làm việc cật lực, tạo ra cortisol và epinephrine làm
cho máu huyết lưu thông, hơi thở trở nên
sảng khóai, rồi tuyến sinh dục tạo ra DHEA
(dehydroepiandosterone), một kích thích tố làm cho người
ta trẻ lại, trẻ không ngờ!… Dĩ nhiên phải
chọn một nơi có không khí trong lành. Hoa cỏ thiên
nhiên. Thức ăn theo yêu cầu. Gợi nhớ những
kỷ niệm xưa… Rồi dạy các cụ vẽ
tranh, làm thơ, nắn tượng, ca hát… Tổ chức
triển lăm cho các cụ. Rồi tŕnh diễn văn
nghệ cây nhà lá vườn. Các cụ dư sức
viết kịch bản và đạo diễn. Coi văn
nghệ không sướng bằng làm… văn nghệ!
2.- HAI LÀ THIẾU ĂN
Thực vậy. Ăn
không phải là tọng, là nuốt, là xực, là ngấu
nghiến… cho nhiều thức ăn! Ăn không phải là
nhồi nhét cho đầy bao tử! Trong cuộc sống
hằng ngày có nhiều thứ nuốt không trôi lắm!
Chẳng hạn ăn trong nỗi sợ hăi, lo âu, bực
tức; ăn trong nỗi chờ đợi, giận
hờn th́ nuốt sao trôi? Nuốt là một phản
xạ đặc biệt của thực quản dưới
sự điều khiển của hệ thần kinh.
Một người trồng chuối ngược vẫn có
thể nuốt được dễ dàng! Nhưng khi
buồn lo th́ phản xạ nuốt bị cắt đứt!
Nhưng các cụ
thiếu ăn, thiếu năng lượng phần lớn
là do sợ bệnh, kiêng khem quá đáng. Bác sĩ lại
hay hù, làm cho họ sợ thêm! Nói chung, chuyện ăn
uống nên nghe theo mệnh lệnh của… bao tử:
Cư
trần lạc đạo thả tùy duyên
Cơ tắc
xan hề khốn tắc miên…
Ở đời vui đạo hăy tùy duyên
Đói đến
th́ ăn mệt ngủ liền…
(Trần
Nhân Tông)
“Listen to your body”. Hăy
lắng nghe sự mách bảo của cơ thể ḿnh! Cơ
thể nói… thèm ăn cái ǵ th́ nó đang cần cái
đó, thiếu cái đó! Nhưng nhớ ăn là
chuyện của văn hóa! Chuyện của ngàn năm,
đâu phải một ngày một buổi. Món ăn
gắn với kỷ niệm, gắn với thói quen,
gắn với mùi vị từ thuở c̣n thơ! Người
già có thể thích những món ăn… kỳ cục, không
sao. Đừng ép! Miễn đủ bốn nhóm: bột,
đạm, dầu, rau…Mắm nêm, mắm ruốc, mắm
cá sặc, mắm bồ hóc, tương chao… đều
tốt cả. Miễn đừng quá mặn, quá
ngọt… là được. Cách ăn cũng vậy. Hăy
để các cụ tự do tự tại đến
mức có thể đựơc. Đừng ép ăn,
đừng đút ăn, đừng làm “hư” các
cụ!
Cũng cần có
sự hào hứng, sảng khoái, vui vẻ trong bữa ăn.
Con cháu hiếu thảo phải biết… giành ăn
với các cụ. Men tiêu hoá được tiết ra
từ tâm hồn chớ không chỉ từ bao tử.
3.- BA LÀ THIẾU VẬN ĐỘNG
Già th́ hai chân trở
nên nặng nề, như mọc dài ra, biểu không
chịu nghe lời ta nữa! Các khớp cứng lại, sưng
lên, xương th́ mỏng ra, ḍn tan, dễ vỡ, dễ
găy! Bác sĩ thường khuyên vận động mà không
hướng dẫn kỹ dễ làm các cụ ráng quá
sức chịu đựng, lâm bệnh thêm. Phải làm sao
cho nhẹ nhàng mà hiệu quả, phù hợp với
tuổi tác, với sức khỏe. Phải từ từ và
đều đều. Ngày xưa người ta săn
bắn, hái lượm, đánh cá, làm ruộng, làm
rẫy… lao động suốt ngày. Bây giờ chỉ
ngồi quanh quẩn trước Máy Truyền H́nh, Máy Vi Tính,
hay nằm dài trên ghế nghe Radio. Có một nguyên tắc
“Use it or lose it! - Cái ǵ không dùng th́ teo lại.” Thời
đại bây giờ người ta xài cái đầu
nhiều quá, nên “đầu th́ to mà đít th́ teo”.
Thật đáng tiếc!
Không cần đi
đâu xa. Có thể tập trong nhà. Nếu nhà có cầu
thang th́ đi cầu thang ngày mươi bận rất
tốt. Đi ṿng ṿng trong sân sau hay trong pḥng cũng
được. Đừng có ráng lập “thành tích” làm
ǵ! Tập cho ḿnh thôi. Từ từ và đều đều…
Đến lúc nào thấy ghiền, bỏ tập một
buổi… chịu không nổi là được!
Nguyên
tắc chung là kết hợp hơi thở với vận
động. Chậm răi, nhịp nhàng. Lạy
Phật cũng phải đúng… kỹ thuật để
khỏi đau lưng, vẹo cột sống. Đúng
kỹ thuật là giữ tư thế và kết hợp
với hơi thở. Đi bộ, đọc Kinh, lần
Chuỗi Mân Côi, Ca hát... Đó cũng chính là thiền, là
yoga, là dưỡng sinh… ! Vận động thể
lực đúng cách th́ già sẽ chậm lại. Giảm
trầm cảm, buồn lo. Phấn chấn, tự tin, vui
vẻ, yêu đời, dễ ăn, dễ ngủ… Ch́a khóa
Hạnh Phúc trong tay ta. Tóm lại, giải quyết đựơc
Ba cái lăng nhăng đó th́ có thể già mà…
vẫn sướng vậy.
BS. Đỗ Hồng Ngọc
*
Xin phép tác giả cho
chúng tôi (edited) thêm bớt
chút ít để
phù hợp với chủ trương của
Diễn Đàn Giáo Dân,
mong tác
giả thông
cảm. Nguyễn Mạnh
Thường
|