Hỏi: 1.- Đạo Thiên Chúa là gì và khác Đạo Công Giáo như thế nào ?
        2.- Có người dịch Đạo Công Giáo là Public Religion và Tội Tổ Tông là Father’s sin có đúng hay không ?

Trả lời: Trong thực tế, nhiều người đã lầm lẫn khi dùng cụm từ Đạo Thiên Chúa hay Thiên Chúa Giáo để chỉ Đạo Công Giáo (Catholicism) tức là Đạo Thánh mà chính Chúa Giêsu Kitô đã rao giảng và thiết lập Giáo Hội như phương tiện để loan truyền và mang Ơn Cứu Độ của Thiên Chúa đến cho mọi dân mọi nước cho đến ngày mãn thời gian. Đó là Đạo Cứu Rỗi mời gọi mọi người đón nhận để được sống hạnh phúc đời đời với Thiên Chúa trong Vương Quốc Tình Yêu của ngài.

   Xét về từ ngữ (terminology) thì danh xưng Đạo Thiên Chúa nghe có vẻ hợp lý vì mục đích tôn thờ Thiên Chúa là Chủ Tể vạn vật và vũ trụ. Nhưng nếu đi sâu và nội dung thần học, thì danh xưng này không phân biệt rõ đối tượng và mục đích tôn thờ của các tín hữu có cùng niềm tin vào Thiên Chúa (God) nói chung và Chúa Cứu Thế Giêsu nói riêng. Các tín hữu này hiện đang phân tán trong các Giáo Hội hay Đạo có danh xưng khác nhau như sau:

1- Do Thái Giáo (Judaism), hay còn gọi là Đạo Mosê (Mosaic Religion) là Đạo tôn thờ Thiên Chúa Yahweh, là Cha của các Tổ Phụ Abraham, Isaac và Israel (Jacob). Ngài cũng là Đấng, qua tay ông Mosê, đã giải phóng cho dân Do Thái thoát ách thống khổ bên Ai Cập và mang họ vượt Biển Đỏ trở về quê hương an toàn. Tín hữu Do Thái thuộc Đạo này cho đến nay vẫn chỉ tôn thờ một Thiên Chúa độc nhất mà thôi (monotheism). Họ không có ý niệm gì về một Thiên Chúa Ba Ngôi (The Holy Trinity) vì họ không nhìn nhận Chúa Giêsu là Ngôi Hai Thiên Chúa, đã xuống thế làm Người để cứu chuộc nhân loại cũng như không biết gì về Chúa Thánh Thần trong niềm tin của họ. Vì thế, Kinh Thánh của Do Thái Giáo chỉ có phần Cựu Ước mà thôi.

2- Công Giáo Roma (Roman Catholicism) chính là Kitô Giáo, tức là Đạo tôn thờ Thiên Chúa Ba Ngôi nhưng cùng một bản thể (substance) và uy quyền như nhau. Thiên Chúa của Đạo Công Giáo là Thiên Chúa của Chúa Kitô (Christian God) và cũng là Thiên Chúa của Tổ Phụ Do Thái. Do đó, Kinh Thánh của Giáo Hội Công Giáo gồm cả hai phần Cựu Ước (Old Testament) và Tân Ước (New Testament).

3- Chính Thống Giáo (Eastern Orthodox) là Nhánh Kitô Giáo Đông Phương (Eastern Orthodox Churches) đã tách ra khỏi Giáo Hội Công Giáo Roma từ năm 1054 vì một số bất đồng về tín lý thần học, phụng vụ và quyền bính. Cho đến nay, Nhánh này vẫn chưa hiệp nhất trọn vẹn được với Giáo Hội Công Giáo Roma dù cả hai bên đã có nhiều thiện chí và cố gắng để xích lại gần nhau.

4- Tin Lành (Protestantism) là Nhánh Kitô Giáo đã ly khai khỏi Công Giáo Roma và Chính Thống Giáo sau những cuộc cải cách (reformations) do Martin Luther chủ xướng tại Đức năm 1517, lan qua Pháp với John Calvin, Thuy sĩ với Ulrich Zwingli.

   Nhưng chính nội bộ Nhánh này sau đó cũng phân chia thành rất nhiều giáo phái khác nhau như Baptists, Methodists, Lutherans, Presbyterians, Episcopalians, Pentecostals, Quakers, Church of Christ... Họ cũng tôn thờ một Thiên Chúa và tin Chúa Kitô là Cứu Chúa (Savior) cũng như lấy Kinh Thánh làm căn bản cho niềm tin và sứ vụ giảng dạy. (Preaching ministry), nhưng khác biệt với Công Giáo Roma và Chính Thống Giáo về nhiều điểm căn bản liên quan đến thần học, bí tích, phụng vụ, quyền bính và kinh thánh. (họ giải thích Kinh Thánh theo cách hiểu riêng của họ). Thêm vào đó, cả hai Nhánh Chính Thống và Tin Lành đều không công nhận vai trò và quyền bính tối cao của Giáo Hoàng Roma.

5- Anh Giáo (Anglicanism) từ nhóm Kitô Giáo đã tách khỏi Công Giáo Roma vì sự bất mãn liên quan đến vấn đề hôn nhân của Vua Henry VIII trong thế kỷ 16. Henry đã tuyên bố ly khai khỏi Công Giáo Roma và tự phong làm thủ lãnh Nhánh ly khai này. Nhóm này có tên chung là Anglican Communion, tức là Anh Giáo, hoàn toàn khác với Giáo Hội Anh Quốc (The Church of England) là Giáo Hội Công Giáo của nước Anh hiệp thông với Giáo Hội Công Giáo Roma.

6- Hồi Giáo  Ngoài ra, còn phải kể thêm một tôn giáo lớn nữa cũng tôn thờ Thiên Chúa mà họ gọi là Đấng Allah. Đó là Đạo Hồi (Islam) do Muhammad sáng lập vào năm 622. Từ ngữ Islam trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “Tuân phục ý muốn của Thiên Chúa = Submission to the will of God” nhưng Đạo này khác xa Đạo Do Thái và các Nhánh Kitô Giáo nói trên về nhiều mặt. Thí dụ họ chỉ coi Chúa Giêsu là một người thường, một tiên tri như Abraham, Moses, Noah ... và Kinh Thánh của họ là Kinh Koran.

   Như vậy, không có đạọ nào gọi là Đạo Thiên Chúa (Deism) đúng nghĩa với danh xưng này vì trong thực tế thì tất cả các Nhánh hay Đạo mang các danh xưng riêng biệt trên đây đều tôn thờ Thiên Chúa (God) nhưng với nội dung thần học khác nhau, kể cả khác biệt về phương thế thể hiện sự tôn thờ đó (Liturgy). Nói khác đi, các Nhánh Kitô Giáo và Do Thái Giáo nói trên, tuy cùng tôn thờ Thiên Chúa, nhưng rất khác nhau về quan điểm thần học, bí tích, phụng vụ, mục vụ và quyền bình. Do đó, không thể gọi Đạo Công Giáo là Đạo Thiên Chúa cách chung được vì như vậy sẽ lẫn lộn với các đạo cùng tôn thờ Thiên Chúa nhưng khác nhau về nhiều điểm như đã nói trên đây.

Tại Sao Phải Gọi Kitô Giáo Roma Là ĐẠO CÔNG GIÁO ?

   Để trả lới câu hỏi này, chúng ta cần nhớ lại từ đầu Thiên Chúa (God) chỉ tỏ mình ra cho dân Do Thái và chọn dân này làm dân riêng mà thôi: “Vậy giờ đây, nếu các ngươi thực sự nghe tiếng Ta và giữ Giao Ước của Ta, thì giữa hết mọi dân, các ngươi sẽ là sở hữu riêng của Ta.” (Xh 19:5)

   Như thế, trước khi Chúa Giêsu xuống thế, chỉ có dân Do Thái được biết Thiên Chúa Yahweh là Cha các Tổ Phụ của họ, là Đấng đã giải phóng họ và ban cho họ Mười Điều Răn làm Giao Ước (Covenant) mà thôi. Ngoài Dân Do Thái ra, các dân khác đều là dân ngoại (gentiles) vì không biết Thiên Chúa Yahweh của dân Do Thái.

   Nhưng sau khi Chúa Giêsu giáng sinh ở Bethlehem, Thiên Chúa đã tỏ mình ra cho các dân ngoại qua ánh sao lạ ở Phương Đông, mời gọi ba đạo sĩ dân ngoại đầu tiên đến thờ lậy Thiên Chúa. (Mt 2:1-12). Sự kiện này đã nói lên nét phổ quát (universality) của Ơn Cứu Độ. Nghĩa là ơn này được dành cho hết mọi dân tộc, không chỉ riêng cho dân Do Thái. Vì thế, trước ngày về trời Chúa Giêsu đã truyền cho các Tông Đồ: “Anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, rửa tội cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần” (Mt 28:19). Đây là lý do vì sao Đạo của Chúa Kitô (Christianity ) được gọi là Đạo Công Giáo vì mục đích phổ quát của Ơn Cứu Độ mà Chúa Giêsu đã mang đến cho nhân loại qua Hy Tế thập giá của Ngài. Vì thế từ ngử “Công Giáo” ở đây có nghĩa là chung, là phổ quát (universal), dành cho hết moi người không phân biệt màu da, tiếng nói và văn hóa. Như vậy từ ngữ “công giáo” (catholicam= catholique= catholic...) không hề có nghĩa là công cộng (public) như có người không hiểu biết gì nhưng đã có ác ý dịch ẩu Đạo Công Giáo sang tiếng Anh là Public Religion. Dịch như vậy cũng tương tự như người mới học tiếng Anh đã tự ý dịch nước đá (ice) là water stone! Cũng vậy, nếu biết tiếng Anh đủ và có đọc sách vở viết bằng Anh ngữ về các thuật ngữ (terms) của Kitô Giáo, thì tội tổ tông, người Anh Mỹ gọi là Original sin, người Pháp gọi là Péché originel, ngưới Tây Ban Nha gọi là Pecado orginal’... chứ không ở đâu có từ ngữ “father’s sin” để chỉ “tội tổ tông” cả. Dịch kiểu này thì người Anh Mỹ không thể nào hiểu đúng ý của người dịch được.

   Tóm lại, danh xưng phải chính xác về các vần đề tôn giáo để tránh hiểu lầm hay xuyên tạc mục đích. Cụ thể, Đạo Công Giáo (Catholicism) là Đạo mà chính Chúa Giêsu đã khai sinh và giảng dạy để mang Ơn Cứu Độ của Thiên Chúa đến cho mọi người thành tâm thiện chí muốn đón nhận để được cứu rỗi và sống đời đời. Giáo Hội Công Giáo là Giáo Hội duy nhất Chúa Kitô đã thiết lập để tiếp tục rao giảng và chuyển chở Ơn Cứu Độ đó đến cho những ai muốn tiếp nhận. Giáo Hội này được đặt dưới quyền lãnh đạo của Giáo Hoàng là người duy nhất nối tiếp sứ vụ chăn dắt đoàn chiên của Chúa Giêsu Kitô với sự hiệp thông và vâng phục trọn vẹn của các Giám Mục trong toàn Giáo Hội.

   Đó là những nét đại cương để phân biệt Đạo và Giáo Hội Công Giáo với các Đạo cùng tôn thờ Thiên Chúa nhưng đang hoạt động bên ngoài Giáo Hội Công Giáo.

   Lm Ngô Tôn Huấn