SỰ THẬT VỀ CA KHÚC - HAPPY BIRTHDAY - DIỄN ĐÀN GIÁO DÂN LÊN ĐƯỜNG

Quí vị đang nghe DIỄN ĐÀN GIÁO DÂN LÊN ĐƯỜNG - Đồng Ca 

Sáng tác: Lm VĂN CHI & MẠNH THƯỜNG

SỰ THẬT VỀ CA KHÚC “HAPPY BIRTHDAY”

Đây là bài hát tiếng Anh phổ biến nhất, được hàng tỉ người biết đến trên thế giới; tuy vậy, bài hát tưởng như ai cũng biết này lại có những sự thật ít người biết.

   Sách Kỷ Lục Guinness Thế Giới đã đề cập đến “Happy Birthday to You” như là bài hát tiếng Anh được biết đến nhiều nhất. Bài hát ngắn chỉ có 4 câu, được viết vào năm 1893, của hai chị em tên là Mildred Hill và Patty Hill, và đồng thời là hai cô giáo mầm non sống ở Tiểu Bang Kentucky, Hoa Kỳ.  

   Ban đầu bài hát được sáng tác với mục đích dành cho các cô giáo mầm non, để họ hát đón chào các em bé tới lớp vào mỗi buổi sáng. Với mục đích đầu tiên này, tên bài hát là “Good Morning To All” (Chào buổi sáng tất cả - Chào buổi sáng các em) với lời hát hoàn toàn khác, chỉ có giai điệu là giống bài “HAPPY BIRTHDAY” bây giờ.  

   Sau khi “GOOD MORNING TO ALL” ra đời, ai đó đã đặt lại Lời Ca và tạo nên bài hát “HAPPY BIRTHDAY TO YOU”, dành để hát Mừng Sinh Nhật. Danh tính của người đặt lời lại cho bài hát không bao giờ được biết tới, chỉ biết rằng đến thập niên 1930 thì bài hát này đã trở nên rất nổi tiếng, được coi như bài hát phù hợp nhất để hát vào mỗi dịp Sinh Nhật. 

   Bài hát “HAPPY BIRTHDAY” đã được thầy giáo PHẠM TẤT HANH, Tổng Thư Ký Nguyệt San DIỄN ĐÀN GIÁO DÂN viết lời Việt vào năm 2005 và là người khuyến khích tôi sáng tác trong năm 2006 ca khúc “DIỄN ĐÀN GIÁO DÂN LÊN ĐƯỜNG” làm nhạc mở đầu cho Chương Trình Truyền Hình trên đài SBTN và Website của DIỄN ĐÀN GIÁO DÂN.  

1.- Đã có nhiều người bị kiện vì hát… “Happy Birthday to You”

   Bài hát “Happy Birthday to You” được công ty Summy ghi danh lấy bản quyền vào năm 1935, đến năm 1988, công ty Warner/ Chappell mua lại công ty Summy và vì vậy là sở hữu bản quyền đối với nhạc phẩm “Happy Birthday to You”. Trong thương vụ mua bán này, riêng quyền sở hữu bài hát “Happy Birthday to You” đã được Warner/ Chappell trả cho Summy 5 triệu đô la.

   Warner/ Chappell tuyên bố rằng thời hạn tác quyền đối với nhạc phẩm này ở Mỹ kết thúc vào năm 2030; riêng ở Âu Châu, bản quyền hết hạn vào năm 2016. Bất cứ màn trình diễn nào mang tính thương mại mà không trả tác quyền cho Warner/ Chappell sẽ bị đưa ra pháp luật. Người ta cho rằng từ năm 1988 đến nay, Warner/ Chappell đã thu về 700 triệu đô la tiền tác quyền từ “Happy Birthday to You”.

   Từ đây, “Happy Birthday to You” - bài hát tiếng Anh ngắn nhất, nổi tiếng nhất - bắt đầu trở thành trung tâm của những cuộc chiến pháp lý. Bất cứ đơn vị hoặc cá nhân nào từng sử dụng “Happy Birthday to You” nhằm mục đích thương mại mà “quên” trả tiền tác quyền, đều bị Warner/ Chappell yêu cầu bồi hoàn.

   Năm 2013, công ty sản xuất phim Good Morning To You đã đệ đơn yêu cầu tòa án Liên Bang Hoa Kỳ hủy bỏ quyền sở hữu tác quyền của Warner/ Chappell đối với nhạc phẩm “Happy Birthday to You” với  lý do bài hát này do đại chúng sáng tạo ra, vốn thuộc về đại chúng và cần phải được trả lại cho đại chúng. Vụ kiện của Good Morning To You đối với Warner/ Chappell đã kéo dài 2 năm và rất thu hút sự quan tâm của báo giới. Công Ty Sản Xuất Phim Good Morning To You cũng đã bị Warner/ Chappell đòi tiền tác quyền 1,500 đô la khi họ thực hiện một bộ phim tài liệu về bài hát lâu đời này.  

2.-Hãy cẩn thận khi hát “Happy Birthday to You”

   Warner/ Chappell hiện vẫn đang nắm giữ tác quyền đối với “Happy Birthday to You” - nhạc phẩm được sách Kỷ Lục Guinness Thế Giới công nhận là bài hát tiếng Anh nổi tiếng nhất. Warner/ Chappell trung bình thu về 2 triệu đô la mỗi năm từ lệ phí bản quyền “Happy Birthday to You”.

   Cho tới giờ, bất cứ khi nào nhạc phẩm “Happy Birthday to You” được thể hiện nhằm mục đích thương mại, chẳng hạn như được hát trong phim, trong show truyền hình hay trong buổi hòa nhạc… người biểu diễn hoặc nhà sản xuất chương trình sẽ phải trả tiền tác quyền cho Warner/ Chappell, nếu không, sẽ bị kiện vì vi phạm bản quyền.

   Nhiều nhà hàng lớn tại Mỹ có dịch vụ tổ chức sinh nhật cho khách hàng thường không dám mở bài hát “Happy Birthday to You” lên cũng là để tránh gặp rắc rối với Warner/ Chappell.  

3.-Thời hạn tác quyền sẽ hết trong vài năm nữa, nhưng cũng có thể là… ngay bây giờ

   Dựa trên các văn bản pháp lý, tác quyền của Warner/Chappell đối với “Happy Birthday” có hiệu lực đến hết năm 2030 tại Mỹ và năm 2016 tại Âu Châu.

   Mới đây, Good Morning To You đã tìm thấy lời bài hát “Happy Birthday” trong hai cuốn sách nhạc xuất bản năm 1922 và 1927, trong cả hai cuốn này đều không đề cập tới vấn đề bản quyền. Đây là thời điểm trước khi công ty Summy ghi danh bản quyền đối với nhạc phẩm này hồi năm 1935 (sau này Warner/ Chappell mua lại Summy).

   Vì vậy, phía Good Morning To You cho rằng “HAPPY BIRTHDAY” đã đi vào đời sống đại chúng từ trước khi có 1 công ty đứng ra tuyên bố sở hữu bản quyền đối với bài hát HAPPY BIRTHDAY TO YOU, điều đó có nghĩa không ai có quyền được nắm giữ tác quyền đối với nhạc phẩm này.  

   Nguyễn Mạnh Thường

Cám ơn quí vị đã theo dõi chương trình của Diễn Đàn Giáo Dân

Xin Thiên Chúa chúc phúc lành đến quí vị.