RỦ NHAU ĐI BẦU - CÓ NHỮNG NIỀM RIÊNG
Thấy
người ta mà ham: Rủ nhau đi bầu
Rủ nhau đi bầu, rủ nhau đi
bầu...
Tay
cầm lá phiếu Tự Do,
Phân
vân, phân vân…
không biết…
Bầu cho người nào, bầu cho ông nào... ...
Mỗi lần, tôi có dịp làm nhiệm vu công dân xứ Pháp, đi bỏ phiếu bầu cử ở xứ tỵ nạn nầy, là bài ca trên nó lảng vảng trong đầu tôi. Nhưng tôi buồn lắm, tủi thân lắm, v́ chỉ ca cho một ḿnh, ḿnh nghe thôi! Ca cho mấy thằng con Tây lai tôi? tụi nó không hiểu (mặc dù ḿnh dịch ra và cắt nghĩa cái tại sao, cái cội nguồn), ca cho con vợ đầm nó cũng không hiểu, chán quá ! Bèn đi thăm bà con, em út, ca cho mấy thằng cháu có máu Việt thứ thiệt, tụi nó cũng không hiểu, ca cho tía má tụi nó nghe, cũng không hiểu luôn. Tự hỏi, ḿnh có lẩm cẩm không? Thế hệ ḿnh có lẩm cẩm không? Bèn nhơn dịp kỳ bỏ phiếu bấu Quốc Hội Pháp lần nầy, ngày 10 tháng 6 năm 2012, viết vài hàng tâm sự cùng quư độc giả.
Bài ca nầy chắc quư bạn cùng thế hệ (7,8 chục) chắc c̣n nhớ? Đó là dưới thời Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm, thời Đệ Nhất Công Ḥa, các ty Thông Tin cho radio, cho xe chạy ngoài đường quảng cáo cuộc bầu cử Quốc Hội Lập Hiến mà cũng là Quốc Hội đầu tiên. Và bài ca nầy được phổ biến mọi nơi, các sinh viên, – hồi đó không biết sinh viên có phải học ca bài nầy không? – các học sinh (tụi tôi) đều phải học ca bài nầy !. Hồi ấy cá nhơn tôi c̣n nhỏ – chưa được 14 tuổi, học lớp 4 ème Trường Lycée Yersin, (tương đương lớp Đệ Ngũ chương tŕnh Việt); sau hai năm cuối Tiểu Học ở Trường Thiếu Sinh Quân Đà-Lạt, sau hai năm đầu Trung học Yersin, đang theo học chương tŕnh Pháp, suốt ngày học và nói tiếng Pháp (qua năm 1957, năm tôi học 3ème, Việt Ngữ mới được bắt buộc dạy ở các Trường Pháp, nhưng trong kỳ thi Brevet BEPC - Trung học Đệ Nhấtt Cấp năm đó, cũng không có thi môn Việt Văn). Năm ấy cũng v́ nhờ những bài hát nầy (chánh phủ Việt Nam Cộng Ḥa mới bắt buộc) mới cảm thấy hănh diện rằng ḿnh thật sự người ḿnh, là người Việt Nam.
Thêm nhờ Ông già tôi, lúc ấy, bị thương mù ḷa (thương
phế binh rồi !) nhưng cũng hănh diện nói
với bạn bè, em út lính tráng chung quanh rằng,“ta
phải đi bầu, tay ta phải cầm “lá
phiếu Tự do”. Ổng nói: “đây là
lần đầu tiên, người Việt ta có
quyền bầu cử, có “quyền công dân” thật
sự. Ta phải đi bầu !”
“Dĩ nhiên, khi ba đi lính
đánh giặc Cộng sản, ba đă làm bổn
phận công dân rồi… và
ổng cắt nghĩa cho tụi tôi biết rằng,“ḿnh đă lấy lại Độc
Lập từ năm 1949 với Quốc Gia Việt Nam rồi, nhưng ḿnh chưa có lần nào
bầu cử ǵ cả, ḿnh chưa có Quốc Hội. Bây giờ đi bầu cử Quốc Hội, ḿnh thật
sự có quyền công dân rồi đó, ḿnh thật
sự có cái quyền “chọn mặt
gởi vàng lựa người đại biểu ḿnh,
lựa người dân biểu”. Khi ba t́nh nguyện
đi lính đánh Việt Minh, ba chỉ biết rằng
ḿnh không muốn nó biến người ḿnh thành người
Cộng sản, ḿnh chống cái độc tài,
chống cái khủng bố, cái đấu tố… ḿnh
chỉ làm cái bổn phận
“giữ”
cái nhà ḿnh, nay đi bầu cử là ḿnh có cái
quyền “xây”, quyền “lựa chọn”, “sửa
sang” làm đẹp cái căn nhà của ḿnh”.
Đó là bài học dân chủ đầu tiên của tôi và em tôi, (thua tôi hai tuổi – nay nó chết rồi, sau khi đi tù cộng sản 9 năm về) nhận được từ ông cha thương phế binh của chúng tôi!
Quốc Hội Lập Hiến đầu tiên của Việt Nam Cộng Ḥa được bầu ngày 4 Tháng Ba 1956 với 405 ứng cử viên, khai mạc ngày 17 Tháng Tư năm 1956 với 123 dân biểu để soạn thảo Hiến Pháp đầu tiên cho Việt Nam Cộng Ḥa. Sau mấy lần thương nghị giữa Quốc Hội Lập Hiến và Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm, Hiến Pháp được thông qua vào Tháng Bảy và ban hành ngày 26 tháng 10 năm 1956. Quốc Hội Lập Hiến biến thành Quốc Hội Việt Nam Cộng Ḥa đầu tiên.
Tuổi trẻ của thế hệ chúng tôi không làm sao quên được những bài học công dân đầu tiên ấy! Chúng tôi vẫn nhớ măi những buổi học Quân Sự Học Đường bên Trường Vơ bị Đà-Lạt, mỗi chiều Thứ Năm, và chiều Thứ Bảy. Chúng tôi tập chào súng theo kiểu Pháp – đi ọt đơ năm 1958 năm tôi học lớp seconde (đệ tam); và qua năm sau đi một hai ba bốn và bắt súng chào theo kiểu Mỹ. Chúng tôi học bắn súng Mas 36 giựt bầm vai năm trước, sau đó học súng Garant nạp đạn què ngón cái năm sau. Thế hệ chúng tôi lớn lên trong cái tập tễnh của một Việt Nam đang bước vào một nền Dân Chủ, cả một thế hệ cha, chú, đàn anh cùng thế hệ chúng tôi cũng tập tễnh làm người Dân Chủ, chúng tôi đang học thành những Công Dân Việt Nam Cộng Ḥa - Dân Chủ, Tự Do và Độc Lập.
Trước đó thời Pháp thuộc, chúng ta chỉ là người dân Việt, trong Đông Dương. “Người ḿnh”, là để chỉ dân cùng địa phương ḿnh. Dân Huế chỉ dân Huế? Dân Nam chỉ dân Nam. Muốn biết dân ḿnh, “người Dziệt hay không” ra đường, gặp người lạ biểu nói “Tân Sơn Nhứt”, hay ”Tân Sơn Nhất” — nói “Tân Sơn Nhất” là người Bắc, không phải “người Dziệt” ḿnh! Từ ngữ “Dân An Nam ta”, “người Việt Nam ta”, là từ ngữ của dân có học, nói theo sách vỡ, đọc trong sách của Nguyễn Văn Vĩnh, trong văn chương. Gia đ́nh chúng tôi ngụ ở Tân định, đi từ Bến Tắm Ngựa (phía bên kia đường Champagne) đến Xóm Vạn chái (bên nầy đường Paul Bert), có xóm Qwế (Huế), gia đ́nh tôi là gia đ́nh anh Ba Qwế, có khi có người không biết gặp ông già tôi lần đầu, cho tụi tôi là người Bắc, nhưng cái chắc chắn, là không phải “người Dziệt ḿnh” ! Đó là cái nh́n từ phía ngoài. C̣n từ trong gia đ́nh, th́ mẹ tôi thường nói “ngoài ḿnh” để chỉ cái xứ Huế của tụi tôi. Cái ǵ “ngoài ḿnh” cũng khác, cũng ngon hơn, đẹp hơn, thơ mộng hơn! Nhưng hà tiện tàn canh! Xoài ra chợ Tân Định mua một chục 12 trái, vậy mà khi gọt ăn, có bao giờ cho mỗi thằng con ăn một trái đâu? Bao giờ cũng gọt một trái, một thằng một cái má, sau đó mỗi thằng một cái hông, c̣n cái hột, kỳ nầy thằng nầy, kỳ tới thằng kia (may là tụi tôi hồi đó có hai anh em, chứ tưởng tượng gia đ́nh đông con, nghĩ tới rùng ḿnh). Lúc nhỏ tôi mơ được một ḿnh ăn một trái xoài, nguyên con, cho nó đă. Hôm nọ đọc được một bài về Cơm Hến, có anh chàng về Huế gặp Cơm Hến ngon quá ăn liền 4 tô. Có anh bạn Nam Kỳ nghe vậy hoảng hồn, hỏi tôi : “Cơm Hến nó cay như dzậy, mà anh chàng đó ăn 4 tô sao mẩy?”. Ḿnh trả lời: “Huế nói cái tô là cái “đoại”, cái đoại nó như cái bông, trên mặt toè ra, chứ cái đáy ốm nhách à, một đoại Cơm Hến mầy “và” hai đũa là hết ngay, vă lại chỉ có một tí cơm nguội, c̣n bao nhiêu là bắp chuối với rau sống, nước hến, ruốc và ớt đủ làm cho mầy đổ mồ hôi, chảy nước mắt rồi, chớ cơm không bao nhiêu”. Nói như vậy để thấy hồi những năm trước 1950, dân Việt Nam ḿnh nói chung trong giới b́nh dân ḿnh không có cái quan niệm dân tộc ḿnh là một đâu!
V́ vậy ngày hôm nay chúng tôi muốn chia sẻ với quư độc giả cái không khí đầu tiên của thời Đệ Nhất Cộng Ḥa! Bằng những bài ca như vậy, bằng những buổi Quân Sự Học Đường thoạt đầu, sau đó Phong trào thanh niên Cộng Ḥa, thanh nữ Cộng Ḥa, đă tạo cho chúng ta, đúng hơn cho bọn trẻ chúng tôi lúc ấy, cái tinh thần Công Dân Việt Nam Cộng Ḥa. Chúng tôi lớn lên với cái hănh diện là người Công Dân Việt Nam Cộng ḥa.
Ngày nay ra Hải ngoại, khi vào quốc tịch Pháp, làm công dân Pháp chúng tôi luôn luôn làm bổn phận người công dân. Đi bầu. Hồi về lại Việt Nam, sau mười năm vắng nhà v́ du học, tôi vẫn thèm được theo dơi những buổi nói chuyện các ứng cử viên, theo dơi những cuộc bầu cử. Tôi rất ngưởng mộ các nhà hùng biện… Hồi thời học tṛ, mặc dù là người ngoại quốc tôi vẫn đi nghe các tay chánh trị gia hùng biện (les tribuns) Pháp. Vào những năm ‘60 Đảng Cộng sản Pháp có một tay hùng biện là Jacques Duclos, ông nói có vần có điệu lên bổng xuống trầm, có những chữ ông kéo dài để tạo những âm nóng để dẫn làn sóng người ngưởng mộ lên, có những chữ ông dùng âm thanh lạnh để làm nguội không khí. !. Tôi đă được nghe ông André Malraux đọc bài diễn văn chào hài cốt người anh hùng Jean Moulin vào Điện Panthéon… Cố Tổng thống Mitterrand, cố tướng De Gaulle… mỗi người một kiểu, mười phân vẹn mười.
Tôi nhớ những năm ‘70 ở Sài g̣n nghe Giáo sư Nguyễn Ngọc Huy nói chuyện, nghe nhà báo Phạm Thái Nguyễn Ngọc Tân nói chuyện. Giáo sư Huy, người mà tôi thường gọi Chú Ba Huy có cái biệt tài, ông nói không cần giấy tờ, ông nói với sinh viên của ông khác, nói với giới b́nh dân khác. Nhà Báo Phạm Thái cũng vậy, Chú Bảy Bớp, lại có cách nói càng b́nh dân hơn, gần gũi với quần chúng hơn.
Sanh hoạt chánh trị, là phải có cạnh tranh, phải có đối lập… Đó là dân chủ! Người dân phải được theo dơi chính trường, nghe những ứng cử viên nói chuyện, ngắn gọn, b́nh thường, không cầu kỳ dễ đi vào ḷng dân, tạo thành là những tập tục dân chủ. Bầu cử Tổng thống Pháp vừa qua có tất cả là 10 ứng cử viên, trừ phi có một ứng cử viên trội hẳn, thắng đậm trên 50% ở ṿng một. Không th́ hai đối thủ có kết quả cao nhứt vào tay đôi ở ṿng hai. Và tất cả do dân bầu, do dân định đoạt. Ủng hộ, bằng ḷng, chống đối bất măn, hay ǵ ǵ đi nữa, cũng phải chấp nhận. Nhiệm kỳ 5 năm, sau 5 năm bầu lại, hai nhiệm kỳ là tối đa. Đó là phần Tổng thống !
Hôm nay bầu cử ṿng một cho Quốc Hội (Hạ Viện). Toàn bộ Viện dân biểu bầu lại. Mỗi đơn vị như đơn vị chúng tôi là 10 ứng cử viên, có chỗ nhiều hơn. Lựa chọn một người dân biểu thôi. Ṿng một trên quá bán th́ đắc cử. Không th́ tay đôi, có khi tay ba, hay tay tư, ở ṿng hai. Đi bầu lựa chọn, là cả một hành động trách nhiệm.
Quyền công
dân? Bổn phận công dân?
Dạ thưa cả hai; v́ lựa chọn, lắng nghe
chương tŕnh, lắng nghe cái ḷng thành thật, theo
dơi đạo đức, theo dơi đời tư
của ứng cử viên, để lựa chọn người
đại diện ḿnh để cai trị đất nước
là bổn phận và là quyền lợi của một công
dân, nam hay nữ 18 tuổi trở lên.
Phải tôi dùng chữ cai trị đất nước. Dân biểu thay mặt ḿnh vào Quốc Hội Lập Pháp, làm những Luật Lệ. Những Luật Lệ ấy quản trị, cai trị, lập cơ cấu, cơ chế hành chánh để tạo ổn định xă hôi, tạo công ăn việc làm, tạo nền kinh tế phồn thịnh, tạo sự sung túc giàu sang cho công dân, cho đất nước, tạo sự an sinh xă hôi, bảo đảm sức khỏe và y tế, tổ chức chương tŕnh giáo dục… Chánh Phủ chỉ là hành pháp thôi. Quốc Hội quyết định, Chánh phủ, Tổng thống chỉ là thi hành luật pháp thôi.
Thấy người mà ham. Tôi có giấc mơ cho đất
nước Việt Nam:
Mơ sao ngày nào bài ca “Rủ nhau đi bầu” được nghe hát lại ở Việt
Nam.
Mơ sao ngày nào Đồng Bào Việt Nam ta được cầm lá phiếu
Tự Do. Nghĩa là không ai biểu bầu cho người
nầy v́ hắn là người của Đảng. Lá
phiếu phải được tự do.
Mơ sao ngày nào người đi bầu được
phân vân, phân vân không
biết bầu cho người nào, bầu cho ông nào... V́ nhiều lựa chọn, v́ đa nguyên, v́ đa đảng.
Mơ rằng lựa người xứng đáng, v́ tài
ba, v́ đạo đức,
v́ quá khứ phục vụ xă hội chứ không
phải v́ đảng.
Mơ lắm, mong lắm.
Mùa bầu cử Quốc Hội Pháp:
ngày
10
tháng 6 năm 2012
Phan
Văn Song
Audio CÓ NHỮNG NIỀM RIÊNG Sáng tác: Tín Hương
Tiếng hát: Vân Anh
Cám ơn quí vị đă theo dơi chương tŕnh của Diễn Đàn Giáo Dân
Xin Thiên Chúa chúc phúc lành đến quí vị.