NGÀY LỄ ĐỘC LẬP - NƯỚC MỸ VĨ ĐẠI - NATION OF AMERICA
|
Video NATION OF AMERICA Sáng tác: Denny Nguyễn - Tŕnh diễn: Hợp ca (100 ca viên)
|
|
|
NƯỚC
MỸ VĨ ĐẠI Nhận định về nước Mỹ của một người Việt sống ở quốc gia này trên 40 năm nhân dịp Lễ Độc Lập Hoa Kỳ 2015.
Nhờ phim ảnh và sách báo, từ nhỏ tôi
đă nghĩ là Hoa Kỳ là một nước vĩ
đại. Không đầy hai thế kỷ từ ngày
lập quốc, Hoa Kỳ đă trở thành một cường
quốc số một của thế giới sau Đệ
Nhất Thế Chiến. Vào đầu thập niên 70,
sau nhiều cam go, xin được học bổng
của Cơ Quan Phát Triển Quốc Tế (U.S. Agency
for International Development viết tắt là USAID) tôi
được đặt chân đến Hoa Kỳ,
một cơ hội cho tôi lần ṃ t́m hiểu làm
thế nào Hoa Kỳ lại hùng mạnh đến như
vậy.
Cơ quan USAID đề nghị ba trường
đại học cho tôi tự ư chọn: Ohio State
University, Louisiana State Unversity, và University of Florida. Tôi
sợ lạnh nên lựa đại học của vùng
nắng ấm Florida. Khi tôi nhập học, trường
cho tôi ở chung với ba sinh viên Hoa Kỳ trong một
pḥng lớn có hai pḥng ngủ và một pḥng khách và
bếp nối liền nhau ở tầng 9 trong một cao
ốc 12 tầng.
Không đầy một tháng, tôi được tin
cơ quan Quản Trị Hàng Không và Không Gian Quốc
Gia (National Aeronautics and Space Administration viết tắt là
NASA) báo tin về ngày phóng pḥng thí nghiệm không gian (skylab)
vào quỹ đạo trái đất. Tôi muốn
chứng kiến một chương tŕnh vĩ đại
của nước Mỹ. Rất tiếc rằng
cửa sổ pḥng của chúng tôi hướng về phía
bắc, trong khi đó Cape Canaveral, nơi phóng hỏa
tiến lại ở về hướng nam. Cho dù ở
cùng hướng, tôi cũng không nh́n thấy hỏa
tiễn phóng lên, v́ hai nơi cách xa nhau 170 dặm.
Những thứ vĩ đại của nước
Mỹ người ta thường nghĩ đến là
những ṭa nhà chọc trời ở New York, hệ
thống xa lộ chằng chịt bao trùm khắp nước
Mỹ, chương tŕnh Appolo đưa con người
đầu tiên đặt chân lên mặt trăng, phi
thuyền con thoi, số giải thưởng Nobel dành cho
những nhà bác học Hoa Kỳ, lợi tức đầu
người trung b́nh của người dân Hoa Kỳ và
những trường đại học nổi tiếng.
Theo điều nghiên của Đại Học Jaotong
tại Thượng Hải, trong 20 trường đại
học tốt nhất thế giới, 17 trường là
của Hoa Kỳ. (1)
Kể từ ngày tới Mỹ du học đến
nay, tôi đă ở liên tục trên đất nước
này trên 40 năm, nhiều hơn cả thời gian
ở Việt Nam. Thời gian này dài đủ để
buộc tôi phải hiểu thêm về quốc gia
trẻ trung và hùng mạnh này. Vai tṛ đại cường
quốc mà nước Mỹ đạt được
không phải là nhờ nước Mỹ rộng
lớn, trải dài từ Đại Tây Dương
đến Thái B́nh Dương. Thật vậy, Liên Bang
Nga lớn gấp bội so với Hoa Kỳ. Trung
Quốc và Canada có một diện tích xấp xỉ
với Hoa Kỳ. Brazil và Úc cũng không thua Hoa Kỳ
về diện tích bao nhiêu.
Nước Mỹ vĩ đại cũng không
phải v́ dân số đông. Thật vậy, Trung
Quốc và Ấn Độ có dân số lớn gấp
trên dưới bốn lần so với dân số
của Hoa Kỳ nhưng tổng sản phẩm nội
địa trung b́nh đầu người của Trung
Quốc và Ấn Độ thua xa Hoa Kỳ. Singapore,
Norway, và Switzerland có lợi tức đầu người
trung b́nh hơn cả Hoa Kỳ mặc dù ba nước
này rất nhỏ về cả diện tích lẫn dân
số.
Nước Mỹ làm được những
thứ vĩ đại chính là nhờ vào những
điều rất tầm thường nhưng vô cùng
quan trọng, nhiều quốc gia như Việt Nam không
có được v́ gánh nặng văn hóa chậm
tiến đè nặng trên vai trên cổ của họ cùng
với một mớ giáo điều lỗi thời.
Tôi đến nước Mỹ lần đầu
tiên vào mùa xuân 1970 trong một chương tŕnh
huấn luyên quân nhu và du sát trong 4 tháng. Thỉnh
thoảng chúng tôi được cho đi thăm
một vài danh lam thắng cảnh của nước
Mỹ bằng xe buưt. Mỗi khi gần đến các
đoạn đường có đường xe lửa
chạy ngang, ông tài xế cho ngừng xe lại, mở
hết các cửa xe ra, rồi mới vượt qua
đường sắt, mặc dù ở ngay giữa
đồng không mông quạnh, không thấy một bóng
dáng xe cộ nào cả. Ngày nay, thỉnh thoảng lái xe
ban đêm khoảng một hai giờ sáng, tôi vẫn
thấy người ta chịu khó chờ đèn xanh
chứ không vượt đèn đỏ, mặc dù
đường xá vắng tanh. Tinh thần kỷ
luật của dân Mỹ nói chung rất cao là một
trong những yếu tố làm cho nước Mỹ hùng
mạnh. Dân Mỹ tôn trọng kỷ luật một
phần v́ luật pháp ở Hoa Kỳ rất nghiêm minh.
Luật do chính người dân làm ra qua những người
đại diện của họ trong chính quyền
hoặc các cơ quan lập pháp.
Tôi làm việc nhiều năm trong Washington-DC.
Thỉnh thoảng tôi đi bộ đến National
Geographic Society (NGS) vào giờ trưa để xem
triển lăm, t́m kiếm bản đồ, và sách báo
về địa dư. Trong một thời gian rất lâu
tôi vẫn tưởng NGS là một cơ quan của chính
phủ, v́ tầm vóc của cơ quan này về phương
tiện cũng như hoạt động rất lớn,
nhưng thật ra đây là một hội tư nhân
bất vụ lợi, thành lập từ năm 1888, chuyên
nghiên cứu về địa dư, khảo cổ, khoa
học tự nhiên, và bảo vệ môi trường.
NGS có 700 triệu độc giả mỗi tháng.
Những ấn phẩm được in bằng 40 ngôn
ngữ khác nhau. Ngân sách hàng năm vào khoảng $500
triệu.
NGS là một trong hơn 1.5 triệu tổ chức
phi chính phủ (non-governmental organization viết tắt là
NGO) tại Hoa Kỳ. (2) Những
tổ chức này đóng những vai tṛ tích cực
trong việc soạn thảo luật, hoạch định
chánh sách của chính phủ, ảnh hưởng đến
mọi tầng lớp của xă hội. Hoạt động
của những tổ chức này bao gồm các vấn
đề như nhân quyền, lao động, môi trường,
phát triển, sức khỏe, kế hoạch gia đ́nh,
từ thiện, bảo vệ súc vật, bảo vệ
nhóm thiểu số, v.v... Một số tổ chức không
cung cấp dịch vụ, mà chỉ nhắm vận
động hành lang để bênh vực quyền
lợi của nhóm người mà tổ chức đại
diện. NGO đóng một vai tṛ vô cùng quan trọng giúp
cho Hoa Kỳ hùng mạnh.
Tôi có một người bạn già tri kỷ
ở cùng tiểu bang Virginia. Anh ta có một người
con học rất khá ở bậc trung học, nên
University of Virginia (UVA) cho học bổng toàn phần 4 năm.
Theo xếp hạng của U.S. News & World Report, UVA đứng
thứ 23 trên toàn nước Mỹ nhưng đứng
đầu về chương tŕnh kỹ sư bậc
cử nhân, hạng nh́ so với các trường đại
học công, và hạng 6 về ngành kinh doanh. Nhưng
đứa con của anh bạn tôi từ chối
học bổng này và chọn University of Pennsylvania,
một trong tám trường Ivy League nổi tiếng,
xếp hạng thứ 8 trong tổng số các trường
đại học ở Mỹ. Khi học xong bậc
cử nhân, đứa con của bạn tôi được
cả năm trường đại học giỏi
nhất nước Mỹ nhận vào học.
Ở Hoa Kỳ, sinh viên giỏi có nhiều cơ
hội lựa chọn trường tốt. Các trường
dành sinh viên giỏi. Các công ty và các cơ quan chính
phủ đôi khi đến tận các trường
nổi tiếng để tuyển sinh viên giỏi
tốt nghiệp. Hệ thống ganh đua và lựa
chọn như vậy đă giúp đưa nhiều người
tài năng vào những chức vụ lănh đạo
trong mọi lănh vực. Chính v́ vậy mà nước
Mỹ tiến mạnh, không một quốc gia trên
thế giới hiện nay có thể bắt kịp.
Theo bảng xếp hạng hàng năm của
Viện Quốc Phát Triển Quản Trị (International
Institute of Management Devlopment viết tắt là IMD) tại
Lausanne, Thụy Sĩ, Hoa Kỳ đứng đầu
trong danh sách những nước có khả năng
cạnh tranh cao nhất thế giới, tiếp theo là
Thụy Sĩ, Hồng Kông, Thụy Điển, và
Singapore. Đức đứng hạng 9. Trung Quốc và
Nga lần lượt đứng hạng 21 và 42 trong
số 60 quốc gia IMD nghiên cứu.
Một trong những lư do khiến Hoa Kỳ có
khả năng cạnh tranh cao là do năng suất lao
động của Hoa Kỳ cao. Năng suất lao động
được đo lường bằng tỉ lệ
tổng sản lượng nội địa trên
tổng số giờ làm việc. Theo thống kê 2012
của Tổ Chức Hợp Tác Kinh Tế và Phát
Triển (Organization for Economic Cooperation & Development
viết tắt là OECD), Hoa Kỳ xếp hạng thứ
tư sau Norway, Luxembourg, và Ireland. Nga đứng hạng
36, trên Mexico trong số 37 nước thành viên trong
tổ chức OECD. (3)
Một trong những khổ tâm trong thời gian
học tại Việt Nam là lối học từ chương.
Khi chuẩn bị thi tú tài, học sinh phải thuộc
ḷng cùng một lúc nhiều môn học khác nhau đă
học suốt năm. V́ học theo sách vở và
rất ít thực hành nên nhiều khi thuộc như con
vẹt mà không hiểu và do đó thi xong là quên.
Lối giáo dục này tiếng Mỹ gọi là
“drill-and-kill teaching” hiện vẫn c̣n áp dụng
ở Trung Quốc và Việt Nam cộng thêm giáo điều
xă hội chủ nghĩa. Một trong điều may
mắn khi được học ở nước
Mỹ là chương tŕnh theo lối tín chỉ. Thi xong
môn nào vừa học trong ba hay sáu tháng là có điểm
môn đó. Thường thường học mới có
nửa khóa là đă phải thi giữa khóa. Các bài thi
đ̣i hỏi sinh viên phải suy nghĩ chứ không
phải thuộc ḷng.
Sinh viên sợ nhất là thi mở sách (open book exam
hay take-home exam) v́ phải dùng sự xét đoán rất
nhiều, thường áp dụng cho sinh viên cao học.
Lối học thuộc ḷng làm thui chột óc sáng
tạo. Khi thính giảng tại School of Advanced International
Studies của Johns Hopkins University, tôi thường cho sinh
viên chọn một cuốn sách trong danh sách sách cần
đọc và thường chỉ đ̣i sinh viên
trả lời bốn câu hỏi: 1.- Tác giả muốn
nói ǵ?
2.- Những điểm đồng ư và tại sao?
3.- Những điểm không đồng ư và
tại sao?
và 4.- Kết luận.
Sáng tạo và khả năng cạnh tranh liên quan
trực tiếp với nhau. Theo GS Richard Florida, University of
Toronto, không ai rơ sự phồn thịnh, một phép
lạ ở Hoa Kỳ trong hơn một thế kỷ
vừa qua, thực sự do những nguyên nhân nào. Tuy
nhiên theo ông, sự thành công của Hoa Kỳ do một
nhân tố then chốt là việc đón nhận
những ư kiến mới. Ư kiến không từ trên
trời rơi xuống mà đến từ con người.
Tất cả những tiện nghi và những phát minh làm
gia tăng năng suất như iPod và GPS đều do
con người tạo ra. Khối nhân lực sáng
tạo 38 triệu người của Hoa Kỳ bao
gồm những khoa học gia, kỹ sư, kiến trúc
sư, nhà giáo dục, nghệ sĩ, nhạc sĩ, và
những người giúp vui. Nhiệm vụ của
họ là tạo ra những sáng kiến, kỹ thuật
mới, hoặc là nội dung mới. (4) Để
khuyến khích sức sáng tạo, luật pháp Hoa Kỳ
tuyệt đối bảo vệ các phát minh và bản
quyền, kể cả một tấm h́nh vừa
được máy ảnh thu vào hay một bản
nhạc vừa được sáng tác.
Nhờ vào chính sách di dân rộng răi, Hoa Kỳ
đă thu nhận nhiều nhân tài từ những nước
khác, đặc biệt từ Âu Châu khi nhiều người
trốn tránh chế độ Phát Xit và Cộng Sản
trong thời kỳ Thế Chiến Thứ Hai và
chiến tranh lạnh. Nhà Vật Lư và Triết Gia Albert
Einstein, từng mang nhiều quốc tịch khác nhau:
Wurttenberg, Thụy Sĩ, Áo, và Đức. Trong một
chuyến viếng thăm nước Mỹ vào 1933, là
một người theo đạo Do Thái, ông quyết
định không trở lại Đức khi Adolf Hitler lên
làm tổng thống để trốn tránh chế độ
Nazi. Albert Einstein trở thành công dân Mỹ vào năm
1940.
Kỹ Sư Không Gian gốc Đức Wernher Von
Braun định cư tại Hoa Kỳ sau khi Thế
Chiến Thứ Hai chấm dứt ở Âu châu. Khoa
Học Gia Điện Toán gốc Nga Sergey Mikkhaylovich Brin
di dân đến Mỹ vào năm 1979 khi mới 6
tuổi. Gần 20 năm sau, ông cùng với bạn
học cũ Larry Page ở Stanford University thành lập công
ty Google. Kỹ Sư Điện gốc Ấn Độ
Sabeer Bhatia du học ở Mỹ từ năm 1988, đồng
sáng lập Hotmail cùng với đồng nghiệp Jack
Smith vào năm 1996 với 369 triệu người sử
dụng, xếp hạng hai sau Google. (5)
Kinh tế Hoa Kỳ phát triển qua ba thời đại.
Trước nhất là thời đại nông nghiệp.
Kế tiếp là thời đại kỹ nghệ hóa.
Trong ba hay bốn thập niên vừa qua, Hoa Kỳ đă
bước vào thời đại sáng tạo. Trong 10 năm
gần đây có những dấu hiệu chứng
tỏ sức sáng tạo của Hoa Kỳ gặp nguy cơ
đi xuống. Thật vậy, theo sự nghiên cứu
của GS Richard Florida, tỉ lệ của khối nhân
lực sáng tạo trên tổng số nhân công của
Hoa Kỳ đứng hạng thứ 11 sau mười nước
như Ái Nhĩ Lan, Bỉ, Úc, Ḥa Lan, Tân Tây Lan, Estonia,
Anh, Canada, Phần Lan, và Iceland. Theo tạp chí Business Week,
trong số 25 công ty công nghiệp cao, chỉ có sáu công
ty đặt cơ sở tại Hoa Kỳ trong khi đó
14 công ty đặt tại Á Châu.
Về công ăn việc làm người ta thường
nói đến nạn thất nghiệp và công việc
chuyển ra nước ngoài. Nhưng theo GS Florida vấn
đề quan trọng hơn là t́nh trạng thiếu tài
năng sáng tạo. Kinh tế gia Lawrence Summers, cựu
Viện Trưởng Harvard University và kinh tế gia Edward
Montgomery, cựu Thứ Trưởng Lao Động, cho
rằng vấn đề thiếu tài năng sáng
tạo khó tránh khỏi. Hoa Kỳ cần phải
cạnh tranh với những nước phát triển khác
để thu hút và trọng dụng nhân tài bằng chương
tŕnh di dân và chiếu khán rộng răi. Trong khoảng 24
năm gần đây, kể từ 1990 đến 2013,
Hoa Kỳ đă nhận 24.2 triệu di dân hợp pháp,
trung b́nh mỗi năm là khoảng 1 triệu người.
(6)
Gần đây nhân dân Mỹ phàn nàn rất
nhiều về t́nh trạng đảng phái cấu xé
nhau tàn tệ tại Quốc Hội. Một trong
những hậu quả đă xẩy ra là việc chánh
phủ đă buộc phải đóng cửa 16 ngày trong
năm 2013. Một cường quốc lănh đạo mà
đă để xẩy ra t́nh trạng như vậy không
thể không mất uy tín và ḷng tin cậy của
thế giới. Một việc kéo dài từ vài năm
nay chưa giải quyết được là chương
tŕnh y tế “Patient Protection and Affordable Care Act” (PPACA)
gọi tắt là Obamacare do sự xung khắc về
quyền lợi mà hai đảng Cộng Ḥa và Dân
Chủ đại diện. Tuy nhiên đây là chuyện
nội bộ của nước Mỹ.
Tồi tệ hơn là chương tŕnh ngoại
thương Hợp Tác Xuyên Thái B́nh Dương
(Trans-Pacific Partnership, viết tắt là TPP) liên quan đến
11 nước khác đă kéo dài nhiều năm. TPP đă
không kết thúc được vào năm vừa qua như
mong muốn. 2015 có thể là năm dứt điểm v́
t́nh trạng căng thẳng ở Biển Đông và
sự cạnh tranh của Trung Quốc và Nga qua việc
thành lập Ngân Hàng Đầu Tư Hạ Tầng Cơ
Sở Á Châu (Asian Infrastructure Investment Bank viết tắt
là AIIB) và Liên Hiệp Kinh Tế Âu Á (Eurasian Economic Union
viết tắt là EAEU). Tuy nhiên Hoa Kỳ đang vấp
phải khó khăn nội bộ. Vấn đề lao
động gây chia rẽ ngay trong Đảng Dân Chủ,
giữa phe hành pháp và lập pháp và đàng sau là
những công đoàn lao động của Hoa Kỳ.
Tôi tin trên đây là những khó khăn
ngắn hạn và tạm thời. Thật vậy,
truyền thông thương mại và truyền thông xă
hội dân sự đă lên án gắt gao t́nh trạng ngưng
trệ tại Washington. Một xă hội cởi mở
với tự do báo chí và tự do bầy tỏ như
xă hội Hoa Kỳ sẽ giúp cho Hoa Kỳ tự
sửa đổi như đối với nạn
kỳ thị chủng tộc và nam nữ bất b́nh
đẳng. Cạnh tranh và hợp tác là truyền
thống tạo nên sức mạnh tại quốc gia này.
Ngay sau khi chính thức thất cử trong cuộc
tranh cử tổng thống vào năm 2008, TNS John McCain
tuyên bố TNS Barack Obama là vị tổng thống
của tôi và kêu gọi mọi công dân Hoa Kỳ chúc
mừng TNS Obama và ủng hộ tổng thống thứ
44 của Hoa Kỳ. Ông cũng nói rằng lần đầu
tiên trong lịch sử một công dân Hoa Kỳ gốc
Phi Châu được bầu làm tổng thống. Đây
là một niềm hănh diện lớn lao và là một
bằng chứng rơ ràng rằng Hoa Kỳ đă tiến
một bước rất xa về vấn đề
kỳ thị chủng tộc. TNS McCain nói tiếp
rằng TNS Obama và ông đă tranh luận về những
khác biệt, nhưng TNS Obama đă thắng. Chắc
chắn rằng những khác biệt đó vẫn c̣n,
nhưng ông hứa rằng ông sẽ giúp TNS Obama trong
quyền hạn của ḿnh để đối phó
với những thử thách trước mặt. (7) Nghi thức đầu hàng của Tướng
Robert E. Lee (ngồi bên trái) tại Appomatox Court House
Một thế kỷ rưỡi trước đây,
Hoa Kỳ đă để lại một gương sáng
cho nhân loại về tinh thần mă thượng
của dân tộc Hoa Kỳ. (8) Cuộc
nội chiến kéo dài bốn năm, ba tuần và sáu
ngày chấm dứt vào 9-4-1865 (theo Tuyên Ngôn là 9-5-1865). Tướng
Robert E. Lee của quân miền Nam nhận đầu hàng
với đại diện quân miền Bắc là Tướng
Ulysses S. Grant tại Appomattox Court House, Virginia qua một
nghi thức giản dị nhưng trang nghiêm. Quân lính miền Nam được tự do
trở về nguyên quán và không ai bị trừng
phạt hay bị tù đầy. Binh sĩ tử trận
được chôn chung trong cùng một nghĩa trang,
ngoại trừ thân nhân muốn mang thi hài chôn cất
ở nơi khác. Theo lệnh của Tướng Grant, quân
miền Bắc không được ăn mừng
chiến thắng.
Sau này Tướng Lee trở thành viện trưởng
của một đại học nay gọi là Washington
and Lee University tại Lexington, Virginia. Ông chống lại
toan tính tổ chức nổi loạn tiếp tục
chống lại chánh phủ liên bang, ủng hộ
việc giúp cựu quân nhân miền Nam hội nhập vào
xă hội Hoa Kỳ, và kiến thiết lại đất
nước.
Gần đây hơn, sau khi Thế Chiến Thứ
Hai chấm dứt, Hoa Kỳ đă không hề chủ trương
chém giết những kẻ thua trận mà trái lại c̣n
giúp các nước đồng minh và cả các nước
cựu thù xây dựng lại những đổ vỡ.
Hoa Kỳ chi khoảng $13 tỉ (tương
đương với $120 tỉ theo thời giá bây giờ)
qua Chương Tŕnh Phục Hồi Âu Châu (European
Recovery Program viết tắt là ERP) hay c̣n gọi là
Kế Hoạch Marshall, theo tên của Bộ Trưởng
Ngoại Giao Hoa Kỳ George Marshall. Tướng
Douglas MacArthur, Tư Lệnh Quân Lực Hoa Kỳ ở
Thái B́nh Dương, chỉ huy lực lượng
chiếm đóng Nhật từ 1945-1951, đă giúp nước
này soạn thảo hiến pháp mới, loại bỏ
quyền tư lệnh tối cao của Hoàng Đế
Nhật, cải tổ nước Nhật thành một nước
dân chủ, thực hiện chương tŕnh cải cách
ruộng đất. Ngày nay, dân Nhật coi MacArthur là
một trong những người có công lớn trong
việc tái thiết nước Nhật.
(9)
Sau hết nhưng không kém phần quan trọng là
ḷng yêu chuộng tự do của dân Hoa Kỳ. Tự do
giúp con người phát triển năng khiếu và sáng
kiến. Tự do giúp sự thông tin được nhanh
chóng, đa chiều và trung thực hơn, giúp mọi
người bầy tỏ lập trường dễ dàng
và như vậy dễ t́m được chân lư.
Tự do, trái ngược với sự bưng bít, giúp
xă hội cởi mở, hạn chế được
những sai trái và tội phạm.
Tự do tất nhiên đưa đến dân
chủ. Phần lớn các nước dân chủ đều
là những nước giầu có. Kinh tế gia đoạt
giải Nobel người Ấn Độ Amartya Sen nghiên
cứu về nghèo đói và dân chủ đă đưa
ra một lời tuyên bố nổi tiếng: “Không bao
giờ có một nạn đói nào đáng kể
xẩy ra ở một nước độc lập, dân
chủ và có tự do báo chí.” (10)
Nạn
đói chỉ xẩy ra ở những độc tài hay
bị chiếm đóng.
Tương tự như vậy, tham nhũng thường
lan rộng ở những nước thiếu dân
chủ. Hậu quả của tham nhũng là không đạt
được sự chọn lựa tốt nhất, gia
tăng phí tổn, làm hại đến sự sáng
tạo, và nuôi dưỡng tội phạm. Những
bằng chứng cụ thể từ những cuộc
nghiên cứu của Ngân Hàng Thế Giới cho thấy
rằng tham nhũng làm giảm đầu tư (nội
địa cũng như nước ngoài), giảm phát
triển, giới hạn giao thương, làm sai lệch
chi phí quốc gia, làm suy yếu hệ thống tài chánh,
và củng cố nền kinh tế đen (underground
economy). Quan trọng hơn cả là tham nhũng làm tăng
sự nghèo nàn và chênh lệch lợi tức. (11) Tham
nhũng và t́nh trạng phe đảng, con ông cháu cha
(cronyism) tại Trung Quốc và Nga sẽ tiếp tục
nhận ch́m những nhân tài và khả năng cạnh
tranh của hai nước này. (12)
Trong bảng xếp hạng về mức độ
tham nhũng tại 177 quốc gia trên thế giới vào
năm 2014 do Transparency International thiết lập, đứng đầu danh sách (trong sạch nhất) là
Đan Mạch, kế đến là Tân Tây Lan, Phần
Lan, Thụy Điển và Na Uy. Hoa Kỳ đứng
hạng thứ 17. Trung Quốc: 100. Việt Nam: 119. Nga:
136. (13) Hoa
Kỳ có thể cố gắng hơn để cải
tiến hơn nữa về lănh vực này.
Môi trường tự do dân chủ và một
nền văn hóa siêu việt đă giúp cho Hoa Kỳ phát
triển như hiện nay với lợi tức đầu
người tính theo măi lực quân b́nh vào năm 2013 là
$53,042, xếp hạng sau bẩy nước mà phần
đông là những nước sản xuất dầu:
Qatar, Kuwait, Singapore, Brunei, Norway, Switzerland, và Saudi Arabia. Hoa
Kỳ bỏ xa Nga ($25,248) và Trung Quốc ($11,906). (14)
GS Jonathan Adelman thuộc University of Denver viết:
“một câu châm ngôn chính trị xưa nói rằng
‘Anh không thể đánh bại một ai nếu người
đó không có đối thủ.’ Ngay bây giờ không
có một nước nào hiện ra ở chân trời
sẽ bắt kịp hoặc thử thách Hoa Kỳ
một cách nghiêm chỉnh trong thời hạn ít
nhất một hay hai thập niên sắp tới.” (15)
Sau khi viết bài nhận định này gần
xong, dựa trên những dữ kiện vừa phân tách,
tôi có khuynh hướng đồng ư với nhận
định của GS Adelman. Hoa Kỳ sẽ tiếp
tục là một đại cường quốc về
kinh tế cũng như về quân sự không bị
thử thách trong một tương lai có thể
thấy được. Nga và Trung Quốc c̣n khá lâu
mới có thể là đối thủ cân xứng
với Hoa Kỳ. Thay đổi một thể chế chính
trị cần từ vài năm đến vài thập niên.
Cải tổ một nền văn hóa cần từ vài
thế hệ cho đến vài thế kỷ để
trở thành một nước vĩ đại.
Nguyễn Quốc Khải ——————————————————- Chú thích: (1) Jonathan Adelman, “Why the U.S. Remains the World’s
Unchallenged Superpower,” Forbes, November 24, 2013. |
|
Bài hát này do một người gốc Việt,
nhạc sĩ Denny Nguyễn, sáng tác! Nhạc
sĩ Denny Nguyễn, anh tên thật Điền Nguyễn,
sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, theo gia đ́nh
định cư Hoa Kỳ năm 1986, diện H.O. Điền
Nguyễn đă từng tham gia Thủy Quân Lục
Chiến dự bị được khoảng trên hai năm. “Âm nhạc là tài năng và động lực thúc đẩy tôi trong cuộc sống.” Nhạc sĩ Nguyễn Điền nói. Anh kể, đă từng viết rất nhiều ca khúc cho các ca sĩ tên tuổi tại hải ngoại, cũng như trong nước như Trina Bảo Trân, La Sương Sương, Ánh Minh, Dương Triệu Vũ, Ngọc Sơn, Bảo Yến, Thanh Lam... Nguyễn Điền cho biết anh đă từng là ca sĩ, hát cho một vài trung tâm ca nhạc tại hải ngoại.
“Tôi viết bài 'Nation of America' cách đây hai năm.”
nhạc sĩ Điền Nguyễn tâm sự thêm:
“Thật sự tôi muốn sáng tác bài 'Nation of America'
theo dạng của bài ‘We Are The World.’” Thêm
vào đó thần tượng của Điền là
nhạc sĩ Trúc Hồ, anh giải thích, bởi v́ anh
nghe nhiều bài hát hợp ca của trung tâm ASIA quá hay,
nên anh tự nhủ ḷng: “Ước ǵ ḿnh có thể
sáng tác được 1 hay 2 bài, được tŕnh bày
hợp ca theo kiểu như thế của anh Trúc Hồ.”
“Sau khi bài hát 'Nation of America - Hiệp Chủng Quốc
Hoa Kỳ' được hoàn tất, mới đầu
tôi chỉ dự định nhóm hợp ca bài này là
một nhóm nhỏ, khoảng 10 đến 20 ca sĩ là
nhiều lắm rồi... Sau khi nghĩ như vậy, tôi
gửi đăng những lời cần người,
quảng cáo trên các trang mạng, cũng như các
tờ báo địa phương.” Nhạc
sĩ trẻ Điền Nguyễn tâm sự tiếp:
“Vậy đó mà tới chừng vừa gửi thông báo
lên các trang mạng, là người ta ùn ùn gọi
tới tấp, hẹn cho vào pḥng thu thử giọng,
kết quả là có cả mấy trăm người
muốn tham gia.”
“Cuối cùng tôi quyết định chọn khoảng
100 người để hợp ca bài hát này, mà 100 người
đó bao gồm già trẻ lớn bé, và không phân
biệt màu da, chủng tộc,” Điền nói. Hành
tŕnh để đi t́m đủ 100 người theo như
chàng nhạc sĩ nói, quả thật không hề
đơn giản, cặp mắt của anh bỗng sáng
rực, khi nhắc đến những kỷ niệm, mà
anh nói rằng, “Chẳng phải ngọt ngào ǵ
lắm đâu.” Bốn
chữ “không hề đơn giản” mà anh đề
cập đến là một quăng đường dài,
một năm, tám ngày, trong đó có 6 tháng ṛng ră, người
nhạc sĩ, ca sĩ này làm việc miệt mài trong các
pḥng thu.
“Cái khó khăn cho ḿnh v́ tên tuổi và uy tín chưa
bao giờ có trong cộng đồng người
bản xứ, bởi vậy như khi đi t́m,
chọn những em bé để hát chung với dàn
hợp xướng, ḿnh phải vào từng trường
tiểu học, xin phép những thầy cô hiệu trưởng,
tŕnh cho họ bài hát của ḿnh, sau khi họ nghe
thấy tốt, họ mới mời phụ huynh đến
họp để hỏi ư kiến, và cuối cùng là
quyết định cho các con em của họ tham gia vào
dàn hợp xướng hay không?”
Điền Nguyễn tiếp tục mô tả lại những khó khăn khi tạo dựng bài hát này, anh kể có những đêm lang thang một ḿnh vào các ṣng bài, vũ trường lớn có ca hát, “Ngồi nghe từng người ca sĩ của họ hát, từ đầu đến cuối, sau đó mới quyết định chọn ai? và mạnh dạn đến mời họ tham gia, dĩ nhiên là trả thù lao đàng hoàng.” Anh tâm t́nh: “Vui lắm, có nhiều ca sĩ ḿnh mời họ hát cho ḿnh, sau khi vào pḥng thu, hoàn tất phần việc của họ, xong ra về, lúc gửi bao thư cho họ, họ không lấy, mà c̣n nói 'Tôi cảm xúc và vinh dự được tham gia với bạn trong dự án âm nhạc lớn như thế này', rồi sau đó họ lại là người giúp ḿnh quảng bá bài hát rất tích cực.”
“Bài hát này có thể dịch ra tiếng Việt
của ḿnh được không?” Nhạc sĩ Điền
Nguyễn lắc đầu, anh cho biết dịch sang
tiếng Việt sẽ mất ư nghĩa đúng của
nó. “Ư tưởng nào để bạn viết ca khúc này vậy?,” ngừng một chút, nhạc sĩ Điền Nguyễn trả lời: “Bởi v́ tôi thật sự yêu nước Mỹ.” Anh nói khi sáng tác bài hát “Nation of America” anh chỉ nghĩ được thay mặt cho cộng đồng Việt Nam, tỏ bày sự mang ơn đối với đất nước đă và đang cưu mang chúng ta.” Cũng vẫn theo lời chàng nhạc sĩ, bài hát “Nation of America” đă từng được hát trong một số dịp lễ lớn của cộng đồng Mỹ như lễ khánh thành của nhiều LA fitness, lễ nhậm chức của bà thống đốc tiểu bang Rhode Island, lễ diễn hành của Rhode Island... Cũng nhờ sự giới thiệu của những chính trị gia, những người bạn Mỹ mến mộ bài hát này, họ đưa đẩy anh đến với những đài radio Mỹ như ở LKVS (San Louis), Illinois, Chicago mời phỏng vấn.
“I love the USA until the day I die”... Câu cuối cùng của
bài hát, tất cả chừng ấy nghệ sĩ tham
gia trong dàn hợp xướng cùng để bàn tay
phải lên ngực trái. Đó
cũng là h́nh ảnh gây xúc động mạnh đến
người xem. Ngày
4 tháng 7, tôi yêu nước Mỹ, và cảm ơn đất
nước Hoa Kỳ. Thông điệp duy nhất,
nhắc nhở mọi người nhân Ngày Lễ Độc
Lập sắp tới.
Đức Tuấn/ Người Việt
|
|
Cám ơn quí vị đă theo dơi chương tŕnh của Diễn Đàn Giáo Dân Xin Thiên Chúa chúc phúc lành đến quí vị.
|